Osoby

KAJETANOWICZ Rafał Bartłomiej Jan, pseud. R. Karwicz (7 IV 1920 Lwów - 9 III 1967 Kraków), aktor. Był synem Józefa K., porucznika Wojska Pol., i Eleonory z Palewiczów, mężem Ha­liny z Koniecznych (ślub w 1944). W 1938 ukończył szkołę handlową w Cieszynie, potem szkołę podcho­rążych w Przemyślu. Brał udział w kampanii wrześ­niowej 1939. W okresie II wojny świat., pracował jako urzędnik. W 1945 przeniósł się do Gniezna i w 1946-50 współpracował z miejscowym półamat. T. Miejskim (na liście zespołu figurował jako R. Karwicz-Kąjetanowicz). W 1950 zdał egzamin kwalifi­kacyjny i został zaangażowany do T. Ziemi Pomor­skiej w Bydgoszczy i Toruniu (grał tam do końca sez. 1953/54; w 1953 reżyserował także w T. Mło­dego Widza w Bydgoszczy). W 1954 przeniósł się do T. Polskiego w Poznaniu, w 1956-59 występował w T. Dramatycznych w Szczecinie, a od 1959 do końca życia w T. im. Słowackiego w Krakowie. Przystojny, lubiany i ceniony przez widzów, był jednym z laureatów plebiscytu na najpopularniej­szego aktora t. krakowskich. Recenzenci zarzucali mu pocz. pewną monotonność w ujmowaniu postaci. O roli w "Skąpcu" pisano: "Emfaza Walerego wygrana jest na jednym rejestrze i brzmi podobnie zarówno w scenach miłosnych, jak i tam, gdzie poetyczna retoryka pełni funkcje satyryczne" (C. Skołuda). Stopniowo zdobywał coraz większe uznanie krytyki. O roli Ferdynanda ("Intryga i miłość") pisano, że reprezentował: "typ bohaterskiego amanta, który głębię przeżyć scenicznych łączy z wysokiej klasy rzemiosłem aktorskim" ("Kurier Szczeciński" 1957). Rolę Księdza Negri ("Beatryks Cenci") "wzbogacił psychologicznie a przez to nadał jej więcej prawdy" ("Kurier Szczeciński" 1958 nr 302). Jego Przełęcki ("Uciekła mi przepióreczka") "był postacią bodajże prawdziwą i widz nie musiał jego perypetii psy­chologicznych przyjmować tylko na słowo", stwo­rzył "piękną kreację aktorską, którą znów teatry nasze mogą się pochlubić" ("Kurier Szczeciński" 1958 nr 10). Jako Cezar w "Cezarze i Kleopatrze" "nie ogranicza się wyłącznie do filozofowania na temat władzy i podawania paradoksów w możliwie przejrzystej szacie - on także podkochuje się w młodziutkiej królowej"; "Tak pojęta rola wymaga aktorstwa dojrzałego i mądrego i myślę, że Kajetanowicz sprostał temu zadaniu, tworząc na scenie nie tylko shawowską alegorię historyczną, lecz również uwikłanego w codzienność współczesnego czło­wieka" pisał M. Misiorny. Eddie ("Widok z mostu") "miewał - co tu ukrywać - momenty przejmujące, psychologicznie wieloznaczne; zaprezentował też sprawną technikę aktorską i niezłą kondycję" (L. Flaszen). O tej samej roli B. Mamon napisał: "stworzył postać bardzo męską, psychicznie bogatą, żywiołową". Grał prócz ról wymienionych m.in. Orsina ("Wieczór Trzech Króli", 1950, 1952, 1956). Filostratesa ("Sen nocy letniej", 1958), Papieża ("Życie Galileusza", 1960), Żelskiego ("Dom otwarty", 1966, Nuncjusza ("Namiestnik", 1967).

Bibl.: Almanach 1966/67; Hist. filmu t. 3; Echo Krakowa 1960 nr 35 (L. Flaszen), 1967 nr 62; Kur. Szcz. 1957 nr 274, 1958 nr 10, 302; Sł. Powsz. 1967 nr 68; Teatr 1955 nr 9 (C. Skołuda), 1967 nr 13; Tyg. Powsz. 1959 nr 4S (B. Mamon); Tyg. Zach. 1959 nr 27 (M. Misiorny); Pro­gramy, IS PAN; Akta (tu fot.), ZASP; Akta, T. im. Sło­wackiego Kraków (tu fot.).
Ikon.: J. Umińska: K. jako George Bernard Shaw ("Kochany kłamca") i jako Bacon ("Elżbieta, królowa Anglii"), rys., rcpr. Teatr 1963 nr 4; Fot. - IS PAN, MTWarszawa. Film.: 1953 - Żołnierz zwycięstwa (f.).
Nagrania: Role - Red. Dok. Inf. PR.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa