Tadeusz Sowicki
SOWICKI Tadeusz Kazimierz (20 VII 1915 Kraków - 24 V 1977 Warszawa), scenograf. Był synem Stanisława S., drukarza, i Stanisławy z Wilczyńskich, mężem Ireny Krążlewicz-Sowickiej, reżysera i dyr. t. lalkowych. W 1936 ukończył gimn. matematyczno-przyrodnicze w Krakowie (w 1935 debiutował jako poeta w uczniowskiej jednodniówce) i rozpoczął studia w Wyższej Szkole Dziennikarskiej w Warszawie, z których po roku zrezygnował. Następnie odbywał służbę wojskową. W 1937-39 studiował w warsz. ASP (malarstwo u F. Kowarskiego, scenografię u W. Daszewskiego) oraz w PIST. W 1939 został internowany na Węgrzech, skąd przedostał się do Armii Pol. na Wschodzie. Jako żołnierz Brygady Strzelców Karpackich, a nast. 2 Korpusu Pol., był w Syrii, Palestynie, Egipcie i Włoszech. Walczył pod Tobrukiem i pod Monte Cassino (za udział w tej bitwie został odznaczony Krzyżem Walecznych). W 1940-41 w Palestynie i Egipcie współorganizował T. Żołnierski Brygady Karpackiej; przygotował dek. do przedstawień: "Nareszcie światło", "Ptak", "Ich ośmiu i ona jedna", występował jako konferansjer i aktor, np. jako Woźny ("Ptak"). Pisał też wiersze; w 1943 w Jerozolimie wydał tomik "Zwrotnik Wilkołaka"; był także współautorem (razem z S. A. Pleszczyńskim) sztuki "Garden Party" (druk. "W drodze", Jerozolima 1944). Ranny we Włoszech, wyjechał do Anglii i tam w 1945-46 studiował w Slade School of Fine Art University w Londynie. Do Warszawy wrócił w 1946. W 1947 został współdyr. i kier. artyst., założonego przez żonę w 1945, T. Lalki i Aktora (od grudnia 1947 pn. Guliwer). Sowiccy prowadzili ten teatr do 1952. Tworzyli dla niego nowy repertuar (adaptowali "Guliwera w krainie Liliputów", "Trzy pomarańcze", z J. Srokowskim napisali sztukę "Korsarze"); S. projektował dek. i lalki, m.in. do sztuk: "Gęgorek", "Dwanaście miesięcy", "Zając chwalipięta". Guliwer wypracował wówczas własny styl: "Mówiło się o metaforycznych założeniach scenografii, o poszukiwaniu własnych lalkarskich środków wyrazu, o poetyckim realizmie baśniowym" (H. Jurkowski); był "ideałem teatru lalek tamtego czasu, harmonijnie łączącym w sobie wartości literackie, plastyczne, reżyserskie i grę aktorską z lalką" (K. Niesiołowski). W 1956 Sowiccy na krótko wrócili do T. Guliwer; S. przygotował wtedy scenografię do "Jasia i Małgosi" i "Wielkiej przygody", a w 1957 do przedstawienia "O dwóch takich co ukradli księżyc". Sporadycznie współpracował z innymi t. lalkowymi: z warsz. T. Lalek Baj ("Sława mistrza Twardowskiego", 1953), T. Lalek Arlekin w Łodzi ("Smok w Nieswarowie", 1953 i "Jaś i Małgosia", 1955), T. Lalek Pinokio w Łodzi ("Porwanie w Tiutiurlistanie", 1961), a także z warsz. t. dram.: T. Powszechnym ("Ciotunia", 1949), Syrena ("Jim strzela pierwszy", 1959), Ziemi Mazowieckiej ("Porwano Dorotkę", 1962). Opracował też projekt objazdowej sceny lalkowej; był autorem artykułów na temat t. lalek. Zajmował się grafiką i ilustracją książkową. Od 1964 pełnił funkcję przewodniczącego Sekcji Scenografii Zarządu Głównego Związku Pol. Artystów Plastyków, od 1967 Okręgu Warsz. ZPAP.
Bibl.: Almanach 1976/77; Kaszyński: Teatr łódz.; Katalog scenografii, 1962; Marczak-Oborski: Teatr czasu wojny; SAP warsz.; Strzelecki: Plastyka teatr.; W kręgu "Baja" (K. Niesiołowski); Rocz. Lit. 1977; Teatr Lalek 1969 nr 1-4; Zesz. Hist. (Paryż) 1979 z. 49 s. 56, 57, 69, 70; Życie Warsz. 1977 nr 126, 127; Akta (tu fot.), ZASP; Państwowy Teatr Lalek Guliwer 1945-1970, Warszawa 1970 (H. Jurkowski).
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
