Osoby

MRONGOWIUS Robert (3 VI 1903 Urulga na Syberii - 3 II 1980 Bielsko-Biała), aktor, reżyser. Był synem Edmunda i Stefanii Mrongowiusów. Od 1905 rodzina mieszkała w Wilnie. W 1915-17 kon­tynuował naukę w Peterhofie; w 1920 ukończył szkołę realną w Irkucku i tam wstąpił na politech­nikę. Od 1921 uczył się równocześnie na kursach dram. przy irkuckim T. Miejskim, w którym w 1922 występował. W 1923 wrócił do Polski. Od 1933 był uczniem Studia Dram. M. Szpakiewicza w Wilnie, od 1934 brał udział w przedstawieniach T. na Pohulance. W tym okresie rozpoczął współ­pracę z miejscową rozgłośnią PR, w której praco­wał w 1936-39; występował też sporadycznie w t. wileńskich. W sez. 1940/41 należał do zespołu kabaretu Ksantypa w Wilnie. W 1942 wywieziony na roboty do Niemiec, uciekł, i do wkroczenia wojsk radzieckich pracował w firmie budowlanej w Rydze. W 1944 wyjechał do Lublina, gdzie do 1946 był reżyserem w rozgłośni PR. Od wiosny 1948, lub wcześniej, występował w Gdańskim Ze­spole Artystycznym, w sez. 1948/49 w T. Wy­brzeże w Gdańsku, w sez. nast. i do końca 1950 w T. Ziemi Pomorskiej w Bydgoszczy, w 1951 w T. im. Fredry w Gnieźnie, skąd od 1 VI 1951 przeniósł się do T. im. Bogusławskiego w Kaliszu. Na sez. 1952/53 wrócił do t. gnieźnieńskiego, w sez. 1953/54 i 1954/55 był aktorem T. im. Jaracza w Olsztynie, gdzie także reżyserował ("Faryzeusze i grzesznik", "Świętoszek"). W 1955 występował w T. im. Osterwy w Lublinie. W 1956 przeniósł się do Szczecina, gdzie był pocz. kier. artyst. i reży­serem Estrady, 1957-59 pracował dorywczo (m.in. w radiu), a 1959-61 występował w T. Dramaty­cznych. Od pocz. 1962 był aktorem T. Polskiego w Bielsku-Białej; w sez. 1963/64-1965/66 nie na­leżał do zespołu, ale od 1965 grywał epizody; wrócił na etat w sez. 1966/67. We wrześniu 1974 przeszedł na emeryturę; występował jeszcze spo­radycznie w t. bielskim do sez. 1977/78. Grał m.in. Makarego ("Gwałtu, co się dzieje"), Sobieniewskiego ("Klub kawalerów"), Podkolesina ("Ożenek"), Higginsa ("Pigmalion"), Belzebuba ("Igraszki z diabłem"), An­zelma ("Pierwszy dzień wolności"), Pustelnika ("Bal­ladyna"), Dyndalskiego ("Zemsta"), Nauczyciela ("Kar­toteka").
Bibl.: Almanach 1979/80; Byrski: Teatr-radio s. 181; Ka­szyński; Teatralia; Misiorny. Teatry Ziem Zachodnich; Sem­poliński; Druga połowa; Szczepkowska: 20 lat t. na Wy­brzeżu; Express Pozn. 1951 nr 170; Pam. Teatr. 1963 z. 1-4 s. 224, 231, 1973 z. 3-4 s. 460-480; Afisze, programy, IS PAN; Akta (tu fot), ZASP.
Ikon.: Fot. - MTWarszawa, ZASP.
Film.; 1980 - Ojciec królowej (f.); Materiały - Archiwum TYWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994