Adam Kopciuszewski
KOPCIUSZEWSKI Adam Feliks, właśc. A.F. Kopciuch (19 XII 1897 Stanisławów - 16 XII 1967 Kluczbork), śpiewak. Występował wyłącznie pod pseud. scenicznym. Był synem Józefa Kopciucha, robotnika kolejowego, i Marii z Nawrockich, mężem Zofii Gnapp. Początkowo uczył się zawodu piekarza i w 1914-16 odbywał w Krakowie praktykę czeladniczą. Jednocześnie uczęszczał do konserwatorium, gdzie uczył się śpiewu u A. Ludwiga i W. Hendrichówny, zaś kurs dram. przeszedł u K. Gabryelskiego. W 1915 został przyjęty jako adept do krak. T. Ludowego; debiutował w roli Sołtysa ("Ptasznik z Tyrolu"). W 1916-21 byl chórzystą w krak. T. Nowości, w 1920 współpracował z organizowanym przez E. Bujańskiego T. Opery i Operetki w Krakowie. Podawał, że w 1921 debiutował w partii Walentego ("Faust") na scenie T. Wielkiego w Poznaniu i że pozostał tam do 1922 jako chórzysta. W 1923 zdał egzamin kandydacki do ZASP-u. W 1922-24 występował w Wilnie, m.in. jako Janusz ("Halka"), Silvio ("Pajace"), Walenty ("Faust"), Leopold ("Żydówka"). M. Józefowicz tak charakteryzował wtedy K.: "Głos barytonowy o przyjemnym i dość czystym brzmieniu, w rejestrze środkowym i dolnym górne tony jeszcze nie dość pełne. Grał zupełnie udatnie wykazując uzdolnienie w tym kierunku". W sez. letnich występował tam w operetkach wystawianych w Ogrodzie Bernardyńskim. W 1924 został zaangażowany do zespołu operowego w T. Polskim w Katowicach, gdzie pozostał do sez. 1931/32; był tu śpiewakiem przydatnym w partiach barytonowych i w rolach komiczno-chara-kterystycznych. W 1926 śpiewał gościnnie Janusza ("Halka") w Wilnie. W 1935, wedle jego własnej relacji, przeniósł się do Warszawy, śpiewał w PR (m.in. w zespole Trójki Radiowej), sporadycznie występował na warsz. scenach muz. i w Operze Objazdowej. W czasie II wojny świat. w listopadzie 1939 został uwięziony przez gestapo i osadzony w Radogoszczy, skąd uciekł. Od końca 1939 do 1942 był kucharzem w warsz. kuchni koleżeńskiej ZASP-u. Następnie przedostał się do rodzinnego Stanisławowa i do Lwowa. Tam ożenił się i w sez. 1944/45 pracował jako inspektor wyżywienia i stołówek. W 1945 przyjechał do Krakowa, a potem do Katowic i razem z A. Didurem i A. Doboszem należał do organizatorów Opery Katowickiej, przeniesionej wkrótce do Bytomia. W pierwszej powojennej "Halce" śpiewał partię Janusza i od 1 VI 1945 do 31 VIII 1947 był solistą tej sceny. Jednocześnie w 1945-47 prowadził piekarnię; był oskarżony o spekulację, przez dwa lata nie występował. Od 1 IX 1949 do 31 VIII 1951 ponownie śpiewał w Operze Śląskiej. Od 3 XI 1952 zaangażował się do nowo utworzonej Operetki Śląskiej w Gliwicach. Miał w repertuarze ponad dwadzieścia partii operowych i kilkanaście operetkowych, przeważnie drugoplanowych. Brał udział w wielu imprezach estradowych na Śląsku, nie zawsze godziwej rangi. Do 31 VIII 1963 pracował w Operetce Śląskiej; był tam kolejno aktorem, koordynatorem pracy artyst., inspicjentem i suflerem.
Bibl.: Almanach 1967/68; Jankowski, Misiorny; Nawrat: Repertuar; Sobański: Teatr Pol. na Śląsku; Muzyka 1928 nr 2, 1930 nr 6; Słowo 1922 nr 89 (M. Józefowicz), 112, 1923 nr 116, 208, 1924 nr 91, 93; Akta, Operetka Śląska Gliwice i Opera Śląska Bytom; Akta (tu fot.), ZASP; Programy, IS PAN, MTWarszawa.
Ikon.: Fot. - Arch. Dok. Mech., ZASP.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
