Władysław Helleński
HELLEŃSKI Władysław (16 III 1887 Warszawa - 30 I 1946 Kielce), aktor, reżyser, dyr. teatru. Był synem Józefa H. i Marii z Gryniewiczów. W 1909-12 występował w T. Ludowym w Krakowie, następnie przeniósł się do Lwowa i grał w tamtejszym T. Colosseum. Później należał prawdopodobnie do zespołu objazdowego T. Pilarskiego w Małopolsce. W 1915-20 ponownie występował w T. Powszechnym w Krakowie (z przerwą w sez. 1917/18, kiedy grał w T. Miejskim we Lwowie, oraz od listopada 1918 do lipca 1919, gdy występował w t. plebiscytowym w Cieszynie). W 1922 występował w T. Narodowym w Poznaniu. Na sez. 1922/23 przeniósł się do Torunia i pozostał tam do 1924. W sez. 1924/25 prowadził z M. Szyszyłowiczem t. objazdowy na Pomorzu. W sez. 1925/26 był aktorem i reżyserem w t. w Łucku, a w 1926-28 dyr. t. w Stanisławowie. W marcu 1935 z zespołem T. Ziemi Pomorskiej występował w Gdańsku (prawdopodobnie do zespołu tego t. należał także wcześniej). W 1935 został kierownikiem i reżyserem półzawodowego t. pod nazwą T. Kaszubski im. Hieronima Derdowskiego w Wejherowie; w 1936 był również reżyserem półzawodowego T. Wybrzeża Morskiego w Gdyni, po czym prawdopodobnie do wybuchu wojny działał w T. Kaszubskim. Grał m.in. Zygmunta Augusta ("Halszka z Ostroga"), Gustawa ("Śluby panieńskie"), Otockiego ("Szczęście Frania"), Bartnickiego ("Żabusia"), Zbyszka ("Moralność pani Dulskiej"), Prokuratora ("Carewicz"), Karola Moora ("Zbójcy").
Bibl.: Ciesielski: Teatr pol. w Gdańsku; Czachowska: Zapolska; Olszewski: Śląska kronika; Trzechlecie T.N. w Toruniu (il.); Kur. warsz. 1926 nr 27; Spis ZASP 1923; Akt zgonu, USC Kielce 66/1946.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
