Aleksandra Lubicz
LUBICZ Aleksandra, właśc. A. Parachoniak, także A. Lubicz-Szczepanowiczowa (14 III 1892 Sta-nisławów - 23 II 1977 Winniki k. Lwowa), śpiewaczka. Była córką Iwana Parachoniaka, urzędnika kolejowego. Zaczęła kształcić głos we Lwowie, m.in. u M. Kozłowskiej, nast. w konserwatorium warsz. u A. Myszugi (1912-14). Po wybuchu I wojny świat. wróciła do Lwowa i nadal uczyła się śpiewu u Cz. Zaremby. Debiutowała w 1917 w T. Miejskim w operetce "Sztygar", w 1921-25 była solistką opery i operetki lwow., często obsadzaną w partiach pierwszoplanowych takich, jak: Oskar ("Bal maskowy", 1922), Małgorzata ("Faust", 1923), tyt. w "Królowej tanga", Zuzanna ("Tajemnica Zuzanny", 1924); z zespołem lwow. występowała gościnnie w Krakowie (lato 1924). W styczniu 1925 miała (jako Lubicz-Szczepanowiczowa) koncerty zorganizowane przez Pomorskie Tow. Muzyczne m.in. w Toruniu. Tam na sez. 1925/26 zaangażowała się do Opery Pomorskiej; w sez. 1926/27 była solistką zespołu operowego T. Polskiego w Katowicach (z tym teatrem w Krakowie w lipcu 1927). W listopadzie 1926 występowała gościnnie w Operze Pomorskiej w Toruniu, w lipcu 1927 w operze pozn., gdzie w sez. 1927/28 należała do zespołu. W 1928-31 była czołową śpiewaczką zespołu opery teatru w Katowicach (regularne występy w Morawskiej Ostrawie i Opolu). W 1932 wróciła do Lwowa. Dawała recitale pieśni, śpiewała w radiu, na koncertach dobroczynnych, wyjeżdżała na występy do Bydgoszczy (1934) i Katowic (1937). W 1939-41 i od 1944 była solistką ukr. T. Opery i Baletu we Lwowie, brała udział w koncertach, pięknie wykonywała ukr. pieśni ludowe. Zmarła przed przygotowywaną we Lwowie uroczystością jubileuszu osiemdziesiątych piątych urodzin.
Obdarzona była urodą, dobrą dykcją, wrodzoną muzykalnością, wdziękiem i zdolnościami aktorskimi; dysponowała sopranem liryczno-dramatycznym, o dużej skali i szlachetnej barwie. Uznanie zdobyła jako Halka: "Trafne ujęcie roli wykazuje u wykonawczyni doprawdy niepospolite zdolności aktorskie. Miły sopran pani Lubicz, zwłaszcza w częściach przepojonych liryzmem, wywoływał wrażenie bezpośredniości". O partii Małgorzaty ("Faust") pisano: "głos brzmiał wszędzie czysto i wdzięcznie, frazowanie było muzycznie uzasadnione, linia melodyjna starannie utrzymana dzięki umiejętnemu kunsztowi oddechu" (oba cyt. z "Ruchu Muzycznego" 1977 nr 19). Jako Elżbieta ("Tannhauser") "w sposób naprawdę doskonały potrafiła połączyć świetną wokalistykę, nieprzeciętny talent dramatyczny i idealną wprost physique du role" (W. Sandelewski). Miała w swym repertuarze około czterdziestu partii operowych, m.in. takie jak: Marzenka ("Sprzedana narzeczona"), Małgosia ("Jaś i Małgosia"), Hrabina ("Wesele Figara"), Micaela ("Carmen"), Aida (tyt.), Nedda ("Pajace"), Cho-cho-san ("Madame But-terfly"), Jolanta (tyt.), Agata ("Wolny strzelec"), Antonia ("Opowieści Hoffmanna"). Podobała się w operetkach, np. jako Jum-Jum ("Mikado"), Rozalinda ("Zemsta nietoperza"). Po 1939 śpiewała m.in. główne partie w operach ukr., jak Oksanę ("Zaporożec za Dunajem"), Natalkę ("Natałka Połtawka") i ros., np. Tatianę ("Eugeniusz Oniegin").
Bibl.: Almanach 1976/77; Kwaskowski; Sobański: Teatr Pol. na Śląsku; Świtała; Dz. Lud. 1922 nr 70, 114, 143, 1923 nr 68, 117, 129, 227, 233, 293, 1924 nr 14, 56, 1925 nr 50; Kultura i Żittia 1977 nr 17; Muzyka 1925 nr 1, 1926 nr 3, 1929 nr 1, 1930 nr 4; Ruch Muz. 1977 nr 19 (I. Stefański; il.), 1978 nr 2 (W. Sandelewski), nr 12 (il.); Scena Pol. 1922 z. 11-12, 1923 z. 4-6; Afisze, IS PAN.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
