Stanisław Nawrot
NAWROT Stanisław (7 XI 1885 Siewierz na Śląsku - 20 II 1970 Warszawa), dyrygent, kier. muz. teatru. Był synem Hipolita N., bednarza, i Zofii z Lenarcików, mężem Zofii Tomaszewskiej. Od 1902 kształcił się w grze na organach w szkole muz. przy WTM. Od 1906 studiował kompozycję w warsz. Instytucie Muz. u Z. Noskowskiego i R. Statkowskiego (dyplom w 1913). Jeszcze jako student, w czerwcu 1910, dyrygował orkiestrą teatr. kabaretu Maska w Dolinie Szwajcarskiej. Od 1 IX 1911 był kier. muz. T. Popularnego przy ul. Mokotowskiej (od 1914 ul. Kaliksta); przygotował muz. m.in. wodewil "Dziecię starego miasta" i operę komiczną "Bajka", wykazując wg prasy "niezaprzeczony talent kapelmistrzowski". Równocześnie w 1912-14 dyrygował w warsz. t. Miniatury. We wrześniu 1914 akompaniował w rewii "Warszawka i Krakusik" na scenie T. Małego. W październiku 1914 ewakuowany do Rosji, do 1918 w miejscowości Kostroma pracował z chórami, grupami dziecięcymi, organizował przedstawienia, prowadził śpiew w ochronce pol.; po rewolucji był sekretarzem komitetu dla uciekinierów. W sierpniu 1918 wrócił do Polski; pocz. dyrygował w t. objazdowych, wiosną 1919 sprawował kierownictwo muz. warsz. t. Sfinks. W grudniu t.r. został zaangażowany jako dyrygent do T. Nowości i już w lutym 1920 prowadził wznowienie "Gri-gri", a nast. przygotowywał prem. i wznowienia wielu operetek (do końca sez. 1924/25). W październiku 1925 z L. Lawińskim i W. Jastrzębcem otworzył działającą krótko szkołę dla artystów operetki i estrady, koncesjonowaną przez Departament Sztuki. Od czerwca do sierpnia 1926 dyrygował w t. operetkowym Wodewil ("Dorina, Najpiękniejsza z kobiet"), a nast. w T. Niewiarowskiej ("Targ na dziewczęta", 1926), od grudnia 1926 do maja 1927 w T. Messal-Niewiarowskiej ("Noc Bachusowa"), w sez. 1927/28 w T. Nowości, wiosną 1928 w t. Morskie Oko. Po 1928 współpracował z teatrami z mniejszą regularnością. W T. Nowości dyrygował "Kwiatem Hawai" (1932), był kier. muz. T. Artystów (od października 1932 do stycznia 1933), w T. Letnim dyrygował rewią "Ty to ja" (1935), w T. Wielkim - "Gejszą" (1936), w Operetce na Karowej - "Tancerką z Andaluzji" (1937). Często współpracował z radiem. Już w lipcu 1925, w próbnej audycji muz. dał koncert z orkiestrą T. Nowości, komponował ilustracje muz. do słuchowisk radiowych (np. "Wesele Boryny" 1926, "Savonarola" 1936). W 1928 został dyrygentem chóru radiowego, potem orkiestry rozrywkowej, a od 1935 jednym z czterech dyrygentów Wielkiej Orkiestry Symfonicznej PR, z którą w 1937 bawił na Powszechnej Wystawie Świat. w Paryżu. Podczas okupacji niem. dyrygował w restauracjach i jawnych t. warsz.: Kometa, Jar, a w 1940-42 w T. Miasta Warszawy. Od 1945 organizował i prowadził chór i kapelę lud. warsz. rozgłośni PR, nagrywał z radiowymi zespołami płyty, dyrygował Miejską Orkiestrą Symfoniczną i przedstawieniami Sceny Muzyczno-Operowej Miejskich T. Dramatycznych w Warszawie, np. "Madame Butterfly" (1946), "Wesołe kumoszki z Windsoru" (1947), przygotował muz. "Króla włóczęgów" (1948) i "Uprowadzenie z seraju" (1948). Od 1948 był kier. chóru Opery warsz., skąd w 1961 odszedł na emeryturę. Równocześnie wykładał w Studium Kapelmistrzów Wojskowych, a także od 1 I 1949 na Wydz. Nauczycielskim w warsz. PWSM. Tu w 1956 otrzymał tytuł docenta; okresowo był dziekanem Wydz. Dyrygentury. W 1956 objął na krótko stanowisko kier. muz. Zespołu Pieśni i Tańca "Mazowsze". Zajęcia pedag. prowadził do 1966. Był muzykiem wszechstronnym, wszędzie użytecznym, dobrze znał teatr i swój dyrygencki fach.
Bibl.: Blaszczyk: Dyrygenci (il.); Krasiński: Warsz. sceny; Kwiatkowski: Tu PR Warszawa; PSB t. 22 (A. Dzierzbicka); Reiss: Mata encyklopedia; Sempoliński: Wielcy artyści; SMP; Gaz. Poranna Dwa Grosze z 5 IV 1914; Kur. Warsz. 1921 nr 230, 1925 nr 293, 1927 nr 84, 1931 nr 9 ); Scena i Widownia Warsz. 1948 nr 5 (il.); Życie Warsz. 1970 nr 48, 49; Programy (m.in. 25 lat Opery Warszawskiej w Polsce Ludowej 1945-1970, Warszawa 1971), IS PAN; Akta, T. Wielki Warszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
