Robert Boelke
BOELKE, Boehlke, Robert Zdzisław Ksawery (20 III 1889 Kraków -10 XI 1938 Warszawa), aktor, dyr. teatru. Był synem pułkownika armii austr. Ernesta B. i Emilii z Weistów. Uczył się w gimn. w Krakowie i w Jarosławiu. Potem zaczął studiować chemię na Uniw. Jagiellońskim i równocześnie był słuchaczem na kursach dram. S. Knake-Zawadzkiego. Debiutował w sez. 1904/05 w T. Ludowym w Krakowie. W 1909-10 występował w tym samym t., w sez. 1910/11 w T. im. Słowackiego. W tym okresie brał też udział w objazdach zespołów wędrownych, jak np. H. Cudnowskiego. W 1912-14 pracował w T. Polskim w Poznaniu; grał tam z powodzeniem role amantów i bohaterów. W 1912 występował w Berlinie w przedstawieniach organizowanych przez C. Rydlewskiego dla tamtejszej Polonii. Na początku I wojny świat. przez krótki czas walczył w Legionach. W 1915-18 występował w T. im. Słowackiego w Krakowie (okresowo także w T. Ludowym), grał tam jednak mniejsze role niż w Poznaniu. W 1918-20 występował w T. Miejskim we Lwowie (w początku 1919 był krótko kierownikiem artyst. T. Powszechnego w Przemyślu), w 1920-25 grał w T. Polskim w Poznaniu, w 1925-27 w T. Polskim w Warszawie. W 1927 ożenił się z Zofią Brodzikowską. W 1928-30 występował znów w Poznaniu, a później ponownie w Warszawie: w 1930-32 w T. Polskim, w 1932 w T. Artystów, w 1933 w T. Nowym. W 1933-38 był współdyr. (wraz z M. Piotrowskim) T. Polskiego w Poznaniu. 16 III 1938 obchodził tam jubileusz trzydziestolecia pracy scenicznej. Był działaczem ZASP, a 1931-32 jego prezesem.
Wg J. Lorentowicza "zwracał uwagę pięknymi warunkami. Tylko głosem swym bardzo dźwięcznym nie umie artysta władać należycie" (Dwadzieścia lat). Był cenionym wykonawcą ról amantów lirycznych, dram. i charakterystycznych, imponował rozległą skalą umiejętności aktorskich; m.in. grał takie role jak: Bolesław ("Bolesław Śmiały"), Gajew ("Wiśniowy sad"), Kirkor ("Balladyna"), Zbigniew ("Mazepa"), Sułkowski ("Sułkowski"), Maurycy (Adrianna Lecouvreur"), Kossakowski ("Ksiądz Marek"), Jasiek i Diabeł Boruta ("Zaczarowane koło"), Łukasz Niepołomski ("Dzieje grzechu"). Występował także w filmach, m.in. "Czerwony błazen" (1926).
Bibl.: Lorentowicz: Dwadzieścia lat II; Lorentowicz: T. Polski; Łoza: Czy wiesz I (il.); 75 lat T. Pol. w Poznaniu s. 395, 411, 414-417; Dz. pozn. 1938 nr 261; Kronika miasta Poznania 1938 nr 4; Kultura 1938 nr 18; Kur. por. 1938 nr 125; Kur. pozn. 1938 nr 517; Tęcza 1938 nr 4 (il.), 12; Afisze, IS PAN; Maciejewska: Teatr w Poznaniu.
Ikon.: T. Waśkowski: Portret, rys., repr. Salon Literacki 1924 nr 2; Z. Szpingier; Portret, rys., repr. Salon Literacki 1924 nr 4; Fot. pryw. i w rolach - IS PAN, MTWarszawa, MHKraków.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
