Hanna Rajkowska
RAJKOWSKA Anna, właśc. Hanna Rehmann, pseud. Hanka Pomian (10 VII 1888 Kraków- 13 VI 1966 Warszawa), aktorka, reżyser, dyrektor teatru. Była córką Franciszka Rehmanna i Michaliny z Łysakowskich, żoną Tadeusza Rajkowskiego (zob. t. 1). Po ukończeniu dwuletnich kursów handlowych, wstąpiła do szkoły dram. K. Gabryelskiego w Krakowie. Działalność aktorską, pod nazwiskiem Hanna Rehmann zmienionym wkrótce na pseud. Hanka Pomian, rozpoczęła w zespole J. Myszkowskiego w Lublinie (debiut 1 X 1909). W 1912 występowała w T. Ludowym w Krakowie, potem we Lwowie w teatrzyku lit. Ul, nast. brała udział w objeździe zespołu J. Borowskiej. W 1913 występowała w T. Miniatury w Warszawie (chyba w tym czasie zaczęła używać nazwiska Rajkowska). W 1914 była kolejno: w Kielcach, Busku i w T. Nowości w Krakowie, w sez. 1915/16 w krak. T. im. Słowackiego, latem 1917 z zespołem H. Czarneckiego w Kielcach, w sez. 1917/18 tamże z zespołem S. Szczuki. W 1918 brała udział w imprezach objazdowych. W 1919 występowała podobno w t. kieleckim. W sez. 1920/21 była w t. wojskowym pod kier. T. Rajkowskiego (m.in. w Kielcach w 1921), w 1922 w zespole D. Baranowskiego. Od 1923 występowała w Brześciu nad Bugiem w T. Żołnierza, nast. w amat. T. Kolejowym i T. Oświatowym. W sez. 1935/36 brała udział w objeździe aktorów t. krakowskiego. W sez. 1936/37 była w T. im. Słowackiego w Krakowie, w sez. 1937/38 w objazdowym zespole Podhale pod kier. T. Rajkowskiego. Od sez. 1938/39 występowała znów w Brześciu nad Bugiem w amat. T. Społecznym, w 1939-41 tamże w Białoruskiej Państw. Estradzie (Biełgosestrada) w zespole pol. rewii; po wkroczeniu Niemców, w 1941-43 w oficjalnym T. Miejskim w Brześciu. Od 1943, gdy teatr zlikwidowano, pracowała w sklepie. W 1945 prowadziła teatr. zespół młodzieżowy przy DK w Radzyniu. W sierpniu t.r. wyjechała do Szczecina; kierowała tam zespołem pn. T. Grażyna, który wystawił pierwszą pol. rewię; nast. zorganizowała tam pierwszy pol. zespół pn. T. Mały, którego była kier. artyst. i reżyserem (1945-47); w 1947-49 należała do zespołu T. Polskiego (pocz. pn. T. Komedii Muzycznej). Później pracowała w ARTOS-ie, a od 1951 w teatrze w Częstochowie, gdzie pozostała do przejścia na emeryturę w 1962. Jubileusz pięćdziesięciolecia pracy aktorskiej obchodziła 3 III 1962 w roli Gzymsikowej ("Romans z wodewilu"). W 1962 zamieszkała w Schronisku Artystów Weteranów Scen Pol. w Skolimowie. Grała takie role, jak: Sonia ("Sybir", 1912), Pelagia ("Krowoderskie zuchy", 1912), Dorota ("Grube ryby", 1945), Dulska ("Moralność pani Dulskiej", 1947), Żelazna ("Panna Maliczewska", 1947).
Bibl.: Almanach 1965/66; Czachowska: Zapolska; Misiorny: Teatry Ziem Zachodnich; Pam. Teatr 1980 z. 1 s. 118; Ziemia Lub. 1909 nr 259, 290; Akt zgonu nr 99/66, USC Piaseczno; Akta (tu fot.), ZASP; Programy, IS PAN; Wosiek: Teatry lud.; Wosiek: Teatry objazdowe.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
