Osoby

BADUSZKOWA Danuta, właśc. Karolina Helena Baduszkowa, z domu Dostalíková^[1], 2° v. Korzeniowska (10 października 1919 Stryj – 15 grudnia 1978 Gdynia)

reżyser, dy­rektor teatru

Była córką Bogdana Dostalíka, dyrektora browaru na Morawach i jego żony Heleny, żoną aktora Józefa Korzeniowskiego (ślub w 1958). Uczyła się gry na fortepianie u Wandy Głuszkiewicz we Lwowie. W 1937 zdała tu maturę i zamierzała studiować na Wydziale Sztuki Aktorskiej warszawskiego PIST-u, ze względów rodzinnych pozostała jednak we Lwo­wie. W 1937-40 studiowała tam w Akademii Hand­lu Zagranicznego. Podczas okupacji niemieckiej pracowała fizycznie.

Po wojnie osiedliła się na Śląsku. W 1945–52 występowała jako aktorka i recytatorka w imprezach organizowanych przez Towarzystwo Wiedzy Powszechnej i ARTOS, prowadziła także zespoły ama­torskie. Ukończyła kursy specjalistyczne i uzyskała uprawnienia reżysera I kategorii ochotniczych ze­społów teatralnych. W 1952 prowadzony przez nią zespół otrzymał I nagrodę na festiwalu zespołów amatorskich w Warszawie. Po tym sukcesie została skie­rowana na praktykę reżyserską do Teatru im. Wyspiań­skiego w Katowicach; odbywała ją u Romana Zawisto­wskiego do 1955. W 1954 uzyskała uprawnienia reżysera przedstawień muzycznych.

Od 1 lipca 1955 do 31 stycznia 1958 pracowała na stanowisku asystenta reżysera, a potem reżysera w Operetce Śląskiej w Gliwicach. Zrealizowała tam swoje pierwsze przed­stawienia: Cnotliwą Zuzannę (1955), Dyrektora te­atru, Rose-Marie i Przygodę w Rio (1956). W przy­gotowaniu tych premier współpracowała m.in. z takimi wybitnymi dyrygentami, jak Witold Rowicki, Karol Stryja, Jerzy Procner. Gościnnie reżyserowała w Teatrze Muzycznym w Poznaniu, m.in. Wesołą wdówkę (1956), Hrabinę Maricę (1957), Fajerwerk (1958).

Należała do inicjatorów powołania Teatru Muzycznego w Gdyni i od marca 1958 do września 1959 pra­cowała w nim na etacie reżysera; zrealizowała czte­ry premiery przy muzycznej współpracy dyrygentów: Karola Stryi (Bal w operze, Piękna Galatea), Witolda Rowickiego (Orfeusz w piekle), Bohdana Wodiczki (Domek trzech dziewcząt). Od 1 września 1959 do 31 sierpnia 1961 i od 1 września 1963 do 31 grudnia 1965 pracowała jako reżyser w łódzkim Teatrze Muzycznym.

Od 1 maja 1961 do 1 stycznia 1964 była kierownikiem artystycznym Teatru Muzycznego w Gdyni i po­wróciła na to stanowisko 1 czerwca 1965, a od 1 września 1973 została jego dyrektorem. W sezonie 1966/67 zor­ganizowała przy tym teatrze studio dla aktorów operetkowych, dające uprawnienia zawodowe. Dą­żyła do poszerzenia polskiego repertuaru teatru muzycznego, zamawiała u kompozytorów i literatów musicale i komedie muzyczne, przygotowywała polskie premiery obcych dzieł. W Gdyni reżyserowała m.in. takie operetki, jak: Rinaldo (1966), Cygańska miłość (1967), Gej­sza (1968), Madagaskar (1968, była współautorką libretta), Diabeł nie śpi (1970), Kraina uśmiechu (1971), Pan Zagłoba (1972), Pancerni i pies (1973), Lili chce śpiewać (1974), Promises, promises (1976). Reżyserowała gościnnie: w Operetce Warszawskiej (1961), Teatrze Muzycznym w Szczecinie (1963), Operze i Operetce w Bydgoszczy (1962, 1966), Operze Bałtyckiej (1964, 1969, 1973), Teatrze Wielkim w Po­znaniu (1963, 1964, 1965, 1966, 1973, 1975, 1977), Teatrze Wielkim w Łodzi (1967, 1970, 1971), Teatrze Wiel­kim w Warszawie (1966, 1968, 1971, 1974), a także za granicą: w Czeskim Cieszynie, Kijowie i Leningradzie. W Leningradzie w 1975 otrzymała nagrodę publiczności za reżyserię Żołnierza i ma­donny w Teatrze Małym Opery i Baletu.

W ciągu trzy­dziestu trzech lat działalności artystycznej wyreżyserowała sto osiem przedstawień oper i operetek, w tym trzydzieści premier polskich, obok wspomnianych wyżej: Rinaldo, Promises, promises, Pan Zagłoba, takie jak: Katarzyna Izmajłowa (1965), Białowłosa (1971), Chłopi (1974), Sen nocy letniej Benjamina Brittena (1977). Dokonywała przekładów i adaptacji librett (Król włóczęgów, Cygańska miłość, Kraina uśmie­chu, Białowłosa).

Współpracowała z Zespołem Estradowym Marynarki Wojennej „Flotylla”, reży­serowała telewizyjne programy muzyczne i literacki oraz koncerty Ogólnopolskiego Festiwalu Piosenki „Sopot 1972”. Cechowała ją energia, pomysłowość i silna wola. We własnym zespole cieszyła się dużym autoryte­tem. Teatr Muzyczny w Gdyni za czasów jej dyrekcji miał własne oblicze artystyczne i zwany był „teatrem Baduszkowej”. Doprowadziła do wybudowania dla swojej placówki jednego z najpiękniejszych powo­jennych gmachów teatralnych w Polsce, choć otwarcia jego nie doczekała. Współpracowała z wybitnymi muzykami i plastykami. Miała własną koncepcję nowoczesnego teatru muzycznego i konsekwentnie ją reali­zowała. Uważała, że jest w nim miejsce dla liryki i dla farsy, dla komedii muzycznej, musicalu i operetki klasycznej. Traktowała na równi wszystkie elementy teatru muzycznego. Jako reżyser potrafiła narzucić śpie­wakom rygory dobrego warsztatu aktorskiego i grę z dystansem; jej przedstawienia były na ogół do­wcipne i efektowne. Opublikowała w „Teatrze” (1973 nr 7) artykuł pt. Nowoczesny teatr muzyczny.

Bibliografia

Almanach 1978/79; 10 lat Państw. Operetki Śląskiej w Gliwicach 1952-1962, Gliwice 1962; EM; Jankowski, Misiorny; Świtała (il.); Kron. m. Poznania 1981 nr 2-4 (T. Świtała); Ruch Muz. 1979 nr 2 (il.); Teatr 1974 nr 16, 1977 nr 18, 1979 nr 2; Tyg. Powsz. 1979 nr 17 (il.); Akta (tu fot.), ZASP; Programy, IS PAN.

Ikonografia

L.E. Karłowski: Portret, karyk., rys., repr. Pomorze 1972 nr 10; Fot. – ZASP.

Filmografia

Fragm. kroniki film. z 1978, Arch. WFD; Materiały – Archiwum TV Warszawa.

Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1900-1980, t.II, PWN, Warszawa 1994.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów stosowanych w źródłowej publikacji.