Włodzimierz Szturc
SZTURC Włodzimierz
(ur. 16 stycznia 1959, Wisła, Śląsk Cieszyński, Polska)
Historyk i teoretyk literatury, reżyser, pisarz, publicysta. Pochodzi z rodziny ewangelickiej, sam określa się jako "luteranin z urodzenia i przekonania". Ojciec, Gustaw, pracował jako księgowy, a z zamiłowania był skrzypkiem samoukiem i potrafił grać na każdym instrumencie. Matka, Hermina, była administracyjnym pracownikiem tartaku. Szkołę podstawową i liceum ogólnokształcące, w klasie o profilu matematycznym, ukończył w Wiśle. Tam też uczęszczał do podstawowej szkoły muzycznej - filii Cieszyńskiej Szkoły Muzycznej - w której uczył się przez trzy lata w klasie akordeonu. Już w trzeciej klasie liceum został finalistą Ogólnopolskiej Olimpiady Literatury i Języka Polskiego. Wszechstronnie uzdolniony marzył o studiach na Politechnice Gliwickiej, chciał zostać chemikiem. Jednak zainteresowanie teatrem zwyciężyło i w 1977 roku rozpoczął w Krakowie studia teatrologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od 1979 studiował także indywidualnie pod kierunkiem prof. Marii Żmigrodzkiej. Pracę magisterską "Ewolucja idei kosmosu w twórczości Słowackiego" napisał w 1981 i od razu po ukończeniu studiów zatrudniony został w Zakładzie Teatru Instytutu Polonistyki UJ. Studiował ponadto filozofię i uczęszczał na zajęcia z historii sztuki.
Od 1980 roku Szturc był recenzentem teatralnym "Echa Krakowa", z redakcji którego wyrzucono go po13 grudnia 1981 ze względu na poglądy polityczne. W latach stanu wojennego zajmował się pracami edytorskimi w podziemiu, pisywał artykuły do "Robotnika" (pod pseudonimem WSW), wiersze, trochę malował.
W 1989 obronił pracę doktorską, w której zajął się zagadnieniem historii ironii, po raz pierwszy opracowanym w Polsce. W wyniku tych badań powstały książki: "Ironia romantyczna" (1992) i "Osiem szkiców o ironii" (1994). Od 1995 pracował jako adiunkt w Zakładzie Komparatystyki Literackiej UJ i wykładowca PWST w Krakowie.
W 1997 wydał zarys literatury polskiej po angielsku "The short history of Polish literature", opublikował "
Równolegle z pracą naukową prowadzi działalność teatralną. Wykłada na uniwersytetach w Paryżu, Tours, Grenoble, Berlinie, Giessen, Gandawie, w norweskim Bergen i w Atenach.
W maju 1991 wraz z Julesem van Houtte, prezesem Fundacji Frans Roggen, zrealizował w Teatrze Groteska w Krakowie przetłumaczoną przez siebie sztukę Michaela de Ghelderode "Słońce zachodzi". Gdy jesienią tego roku rozpoczął pracę jako wykładowca literatury i kultury polskiej w Instytut des Langues et Civilisations Orientales (INALCO) w Paryżu, założył tam z kilkoma znajomymi, już wcześniej związanymi z amatorskim ruchem teatralnym i swoimi studentami, grupę teatralną Théâtre de l'Avenir-bemoll. W 1992 wystawili "Trzy siostry" Czechowa, koncentrując się głównie na akcie III - stosunku ludzi do tragedii innych. "Było to związane - jak wspomina sam twórca - z sytuacją w ówczesnej Jugosławii, postawą Zachodu, jak Olga wypróżniającego szafy i śmietniki, by pomóc charytatywnie innym". Spektakl pokazany został kilka razy w Instytucie Polskim w Paryżu i, na zaproszenie Julesa van Houtte, w Teatrze Backstage w Gandawie (maj 1992). Prasa pisała o spektaklu jako o wielkim sukcesie, jednak, mimo to, zespół się rozpadł.
Pracując w Paryżu, Szturc często wyjeżdżał do Belgii, gdzie realizował kolejne sztuki, na przykład: "Cztery twarze człowieka", oparte na czterech sztukach Moliera ("Mieszczanin szlachcicem", "Skąpiec", "Chory z urojenia", "Świętoszek"). Był to, jak mówi sam inscenizator "monolog starców" Harpagona, Orgona, Jourdaina i Aragona. "To był Molier tragiczny, bo wydobyłem okropność oraz prawo starego człowieka do kochania tego, co miał za życia". Spektakl grany był w Teatrze Backstage i Teater Sabbatini w Brugii (1994).
Po powrocie Szturca do Polski, w 1995 roku w Teatrze Współczesnym w Szczecinie odbyła się prapremiera jego sztuki "Magnifikat".
W roku 1997 został zaproszony przez Uniwersytet w Tours jako profesor literatur porównawczych. Wykładał tam do1999, także porównawczą historię teatru, koncentrując się na zwłaszcza na teatrze starożytnym. Poznał wówczas utalentowaną artystkę Charlotte Lafont i postanowił reaktywować Théâtre de l'Avenir-bemoll. Wraz z nią przygotował spektakl "Szepcząc", na który złożyły się dwie sztuki Samuela Becketta "Kołysanka" i "Ohio Impromptus". Grali razem Szturc i Lafont. Przedstawienie prezentowali w "Café Blues Jeans" w Tours, w piwnicy pełnej śmieci i beczek po piwie. Spektakl pokazano osiemnaście razy we Francji, a potem na Festiwalu "Na Granicy" w Cieszynie, gdzie został bardzo dobrze przyjęty.
W 1998 przygotowali jeszcze sceniczną adaptację - ostatnią scenę z "Idioty" Fiodora Dostojewskiego, graną w obskurnej, podwórzowej przestrzeni knajpy "Chez Pascal" w Tours. Po premierze oskarżono Szturca o założenie sekty i zakazano dalszych wystawień, a scenariusz skonfiskowała policja. Tak relacjonuje to autor: "Całość oparta była na prawosławnym przejściu od Wielkiego Piątku do Zmartwychwstania, a w ostatniej scenie, podglądanej przez okna tej rupieciarni, gdzie leżał trup, Nastazja była razem z łóżkiem, na którym leżała, podniesiona, jako Chrystus ukrzyżowany, przy biciu cerkiewnych dzwonów. Kobiece elewatio crucis bez zmartwychwstania. Publika wypchnięta za pomocą odoru wody Żdanowa (chlorem śmierdzieć zaczęło), muzyka na prymitywnych instrumentach wraz z wielką Mszą na Zmartwychwstanie Bazylego Wielkiego, potem policja i oskarżenie mnie o założenie sekty, bo pojawiły się przed tą mordownią wielkie feretrony z malowanymi przez nas ikonami."
W sumie, w Polsce i za granicą, Włodzimierz Szturc opublikował ponad sto dwadzieścia artykułów, esejów i recenzji, wystawił około dziesięciu spektakli teatralnych, napisał cztery dramaty: "Magnifikat", "Powrót Sabinek", "Triforium" (o Katarzynie II), dramat operowy "Andersen".
Obecnie wykłada mitoznawstwo porównawcze na Uniwersytecie Jagiellońskim, historię teatru i dramatologię w PWST w Krakowie.
