Osoby

TOKARSKI Zygmunt (28 III 1892 Lublin - 30 XI 1939 Warszawa), śpiewak, tancerz, aktor. Był synem Kazimierza T. i Józefy z Czachowskich. Uczył się w gimn. w Sandomierzu, skąd został wydalony w 1905 z "wilczym biletem" za udział w strajku szkolnym. Później uczył się w Warszawie. Od 1909 pracował zarobkowo w różnych zawodach, najdłużej jako drogista w Radomiu i Warszawie. Występował w tym okresie w amatorskich zespołach dram. a także w chórach (m.in. w Radomiu i Warszawie). Śpiewu uczył się w tym czasie u A. Ostrowskiego. Zawodowo występować zaczął jako śpiewak w kinach i kabaretach, m. in. w 1919 w warsz. t. Sfinks. W 1919 został zaanga­żowany do T. Wielkiego w Warszawie i 10 XI tego roku wystąpił tu po raz pierwszy w operze "Fidelio". Początkowo śpiewał niewielkie partie w operach, wy­stępował także w balecie - wykonywał m.in. z po­wodzeniem takie role jak: tyt. w "Panu Twardowskim" L. Różyckiego, Kramarz-Czarodziej ("Bajka"). Studia wokalne uzupełniał w tym okresie u S. Boguckiego i E. Mossakowskiego. Wkrótce śpiewał w operach odpowiedzialne partie barytonowe i basowe, takie jak: Masetto ("Don Juan"), Bartolo ("Cyrulik sewilski"),Maciej ("Straszny dwór"), Surin ("Dama pikowa"), Alberyk ("Zyg­fryd"), Zuniga ("Carmen"), Dyndalski ("Zemsta za mur graniczny"), Antonio ("Wesele Figara"), zwracając uwagę dobrym opracowaniem aktorskim ról. W operze warsz. występował stale do 1930. Potem opuścił scenę opero­wą i od 1931, nadal w Warszawie, występował: w re­wiach w t. Banda, a w 1932 w operetkach w T. No­wości. W 1932-34 występował w operetkach w warsz. t. 830; z powodzeniem wykonywał m. in. takie role jak: Wielki Książę ("Carewicz"), Jimmy Smith ("No, no, Nanette"). W drugiej poł. 1934 występował w T. Atene­um. W tym czasie przeszedł zdecydowanie do dramatu, i tu zyskując uznanie krytyki i publiczności w wielu pierwszoplanowych rolach. W sez. 1934/35 występo­wał w T. Kameralnym w Częstochowie, w sez. 1935/36 w T. Miejskim im. Orzeszkowej w Grodnie oraz w T. Województwa Białostockiego w objazdach, w sez. 1936/37 w T. Miejskim w Łodzi, w sez. 1937/38 i 1938/ 39 w T. Polskim w Katowicach.Ważniejsze role dram.: Odys ("Powrót Odysa"), Wistowski ("Grube ryby"), Ferrand ("Gołębie serce"), Gospodarz ("Wesele"), Otto Kringelein ("Ludzie w hotelu"), Proboszcz z Sableuse ("Proboszcz wśród bogaczy"), Skid ("Artyści), Juhas ("Gałązka rozma­rynu").
Bibl.: Krasiński: Teatr Jaracza; Sempoliński: Wielcy artyści (il.); Sobański: Teatr pol. na Śląsku (il.); Rzeczpospolita 1925 nr 345; Akt zgonu nr 2/1554/39, USC Warszawa-Śródmieście; List siostry J. Kruk-Śmiglowej oraz zbiór recenzji dotyczących T., IS PAN; Programy, IS PAN.
Ikon.: Fot. pryw. i w rolach - IS PAN, MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973