Mikołaj Turczyński
TURCZYŃSKI Mikołaj, właśc. Poturaj, pseud. Gorzkowski (1855 – 10 marca 1926 Warszawa)
aktor, śpiewak operetkowy
Debiutował prawdopodobnie na początku 1877 we Lwowie. W sezonie letnim tego roku występował w warszawskim teatrze ogródkowym Arkadia i w Płocku w zespole Anastazego Trapszy, od 14 października do 27 grudnia 1877 w teatrze krakowskim, latem 1878 w warszawskim teatrze ogródkowym Belle Vue, w 1879 w zespole Józefy Piaseckiej W Tarnowie, w lecie warszawskim teatrze ogródkowym Belle Vue, w 1880–82 w repertuarze operetkowym w teatrze poznańskim. W 1882 został zaangażowany do Warszawskich Teatrów Rządowych i występował tam stale do 1916 (z wyjątkiem pobytu za granicą; wyjechał w 1889). W 1915 przeszedł na emeryturę. W 1919–24 należał do teatru Reduta. 29 stycznia 1924 w teatrze Rozmaitości odbył się jubileusz czterdziestopięciolecia jego pracy scenicznej, w czasie którego wystąpił w roli Grzegorza (Kordian).
Wg określenia Album Teatralnego „z powodzeniem uprawiał wydział ról charakterystyczno-komicznych w farsach i operetkach”. W Reducie grał m.in. role: Joachima (Ponad śnieg) i Poety (Papierowy kochanek). Jerzy Szaniawski wspominał, jak Turczyński, „o interesującej głowie, która przypominała wizerunki Królikowskiego, z powagą, dostojeństwem podawał list na srebrnej tacy, anonsował przychodzących gości lub zawiadamiał uroczyście, że obiad na stole. I tak przez całe życie. I oto, w teatrze młodych w dwu sztukach pozwolili mu powiedzieć więcej”.
Bibliografia
Album teatr. s. 70 (il.); T. Boy-Żeleński: Flirt z Melpomeną. Wieczór IV. Warszawa 1925 s. 426–429; Got: Teatr Koźmiana; Koryzna I s. 144, 148; Owerłło; Simon: Spis przedstawień Reduty; J. Szaniawski: W pobliżu teatru, Kraków 1956 s. 216–217; Kur. warsz. 1890 nr 104, 1891 nr 286; 1924 nr 30; Scena pol. 1926 z. 1.
Ikonografia
Fot. pryw. - MTWarszawa.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1765–1965, PWN, Warszawa 1973. Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów stosowanych w źródłowej publikacji.
