Antoni Aleksandrowicz
ALEKSANDROWICZ Antoni Zdzisław (około 1869 Sanok – 5 stycznia 1941 Warszawa),
scenograf.
Był synem Leonarda Aleksandrowicza i Stefanii z domu Colonna-Walewskiej; mężem Zofii z domu Wiemer. Przed I wojną światową działał (prawdopodobnie w Warszawie) jako malarz i architekt, czasem wykonywał dekoracje teatralne, np. do Polki w Ameryce (Warszawa Teatr Letni, 1914). Był także oficerem marynarki rosyjskiej.
Po zakończeniu działań wojennych, wrócił do Polski w 1919 (według Józefa Galewskiego) i od 1920 został dekoratorem Teatrów Miejskich w Warszawie. Początkowo zatrudniony był w Teatrze Wielkim, gdzie projektował dekoracje do oper, na przykład do Aidy (1920; wznowienie w 1924 wraz ze Stanisławem Jasieńskim); chwalono go za oryginalne rozwiązanie sceny nad Nilem z ruchomą wodą. W 1921 opracował plastycznie Tristana i Izoldę (wznowienia w 1922 i 1924), a w Teatrze im. Bogusławskiego Dziady (z A. Kozłowskim według projektu Wincentego Drabika), Szopkę polską, Erosa i Psyche (ze Szczepanem Kamińskim). W 1924 był autorem dekoracji do przedstawień Teatru Rozmaitości takich, jak: Nieprzyjaciółka, Ścieżki cnoty, Gdy kobieta zapragnie, w Teatrze Narodowym (współpracował głównie z Aleksandrem Zelwerowiczem), m.in. do: Madonny (1927); Zaręczyn aktorki, Majstra i czeladnika, Budowniczego Solnessa – 1928; w Teatrze Nowym do Rozkoszy uczciwości (1931).
Najdłużej był w Teatrze Letnim (1923–1933), gdzie często współpracował z Emilem Chaberskim i Januszem Warneckim, i wykonał ponad 30 dekoracji do komedii i fars, takich, jak: Papa, Skandal, Fatamorgana, Moja maleńka, Fenomenalna umowa, Szkoła wdzięku, Wywczasy Don Juana, Książę małżonek, Mąż naszej panienki, Maman do wzięcia, Pani ministrowa, Dobra wróżka. Przedstawiały one przeważnie luksusowo urządzone wnętrza willi, mieszkań i hoteli; szczególnie chwalono dekoracje do Panienki z dancingu (1929). Był „pełen werwy, energii i twórczości”, jednak, jak wspominał Galewski, nie czuł się dobrze w podległej sobie malarni Teatru Letniego; „wprowadzał zbyt ostry, wojskowy rygor”, czego nie akceptowało otoczenie, toteż odszedł z teatru.
Równocześnie z pracą dekoratora, Aleksandrowicz rozwijał swoje pasje sportowo-żeglarskie. W 1924 w Warszawie, z jego inicjatywy powstał Yacht-Klub Polski, dla którego napisał statut, został też wybrany vice komandorem tego stowarzyszenia. Był pierwszym w Polsce znakomitym projektantem łodzi żaglowych, opracował także pierwsze polskie przepisy budowlane dla jachtów.
Zimą na przełomie 1940/41 poważnie zachorował i po przebytej operacji, wkrótce zmarł.
Bibliografia
Boy: Pisma t. 20–23; Irzykowski: Pisma teatr. t. 1–3; Irzykowski: Recenzje; Lechoń: Świat teatru; Teatr Wielki w Warszawie, Warszawa 1965; Kur. Warsz. 1930 nr 45; Pam. Teatr. 1972 z. 1 s. 85, 89; Prz. Teatr. i Film. 1924 nr 21; Scena Pol. 1922 z. 8–10, 1924 z. 1, 1925 z. 1–3, 1929 z. 21, 1930 z. 12; Teatr i Kino 1922 nr 2, 4; Afisze, MTWarszawa; Programy, IS PAN; Akt zgonu nr VII 151/30/1941, Arch. USC Warszawa; Galewski: Pamiętnik mps s. 36–37; www.ykp.sails.pl
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. 1, Instytut Sztuki PAN Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
