Osoby

KORECKA Jadwiga, z Czechowskich, zamężna Grekowa, także J. Grek-Korecka, J. Grek-Czechowska (28 V 1883 Kraków - 29 X 1970 Po­znań), aktorka. Była córką Marcelego Czechowskiego, suflera t. krak., i Pauliny Czechowskiej z Kwiecińskich (zob. t. 1), siostrą Leona Czechowskiego (zob. t. 1) i -> Heleny Czechowskiej, żoną Kazi­mierza Koreckiego (właśc. Greka, zob. t. 1; ślub 19 VIII 1920 w Krakowie). Debiutowała prawdo­podobnie 18 II 1899 jako Lunia ("Dziewiczy wieczór") w T. Miejskim w Krakowie i na tej scenie grała do 1908, z krótką przerwą w 1901, kiedy należała do zespołu krak. T. Ludowego. Wyjeżdżała w tym czasie na występy gościnne - w sez. 1901/02 do Poznania, latem 1903 z zespołem A. Mullera do Zakopanego i latem 1908 z zespołem t. krak. pod kier. M. Węgrzyna, m.in. do Sosnowca, Częstocho­wy, Łodzi, Kalisza i Piotrkowa. W t. krak. grała role "naiwnych" i amantek, takie jak: Helenka ("Gru­be ryby"), Mela ("Moralność pani Dulskiej"), Sylwetta ("Romantyczni"), Julia ("Ożenić się nie mogę"), Jadwiga ("Jadzia wdowa"), Ada ("Lekkomyślna siostra"), Maryna Mniszkówna ("Car Samozwaniec"). W 1908 przenios­ła się do Łodzi i grała w T. Polskim do końca sez. 1912/13. W zespole A. Zelwerowicza w Łodzi należała do czołowych aktorek i zagrała kilka wy­bitnych ról dramatycznych jak np. Młoda ("Klątwa"), w której wg B. Gorczyńskiego "poparła swój talent dużą techniką i wyrobieniem scenicznym", Jewdocha ("Sędziowie"), Ofelia ("Śmierć Ofelii"), Panna Mło­da ("Wesele"), Barbara Radziwiłłówna ("Zygmunt Au­gust"), Lady Anna ("Ryszard III"), Ludmiła ("Wassa Żeleznowa"), Hania ("Głupi Jakub"). Z t. łódz. wy­jeżdżała na występy gościnne, m.in. do Kalisza i Lublina (lato 1909), Kijowa (1911). Od 1915 (mo­że już od 1914) do 1920 występowała w krak. T. Ludowym (od 1918 pn. T. Powszechny). W sez. 1920/21 uczyła dykcji i deklamacji w krak. Miej­skiej Szkole Dramatycznej. W sez. 1921/22 wystę­powała w zespole T. Narodowego w Toruniu w pierwszoplanowych rolach, takich jak: Irena ("Ponad śnieg"), Bela ("Burmistrz Stylmondu"), Panna Mło­da ("Wesele"), Helena ("Lekkomyślna siostra"). W sez. 1922/23 była w T. Komedia w Warszawie, w 1923-27 w T. Nowym w Poznaniu; grała tu m.in. Wdowę ("Ziemia nieludzka"), Ksenię ("Eros i Psyche"), Teę ("Hedda Gabler"). Chwalono ją za rolę Wójtówny ("Głaz graniczny"), w której "wniosła z sobą niefra­sobliwą pogodę, silnie kontrastującą z parną atmo­sferą panującą w chacie" (S. Papee). W sez. 1927/28-1932/33 występowała w T. Miejskim w Bydgosz­czy (m.in. jako Julia w "Wilkach w nocy", Matka w "Niespodziance", Maria w "Marii Stuart" F. Schillera, Podstolina w "Zemście"), 1933/34 i 1934/35 w T. Polskim w Poznaniu (m.in. Gospodyni w "Weselu", Małgorzata w "Szklanej górze", Gertruda w "Hamlecie", Sabina Macka w "Żołnierzu królowej Madagaskaru", Maryna w "Lekarzu mimo woli"), w 1935 w T. Ka­meralnym w Warszawie, w sez. 1935/36 i 1936/37 ponownie w pozn. T. Nowym (m.in. Katarzyna w "Spadkobiercy"). Od 1937 do końca swej kariery scen. (1962) należała (z przerwą wojenną) do zespołu T. im. Słowackiego w Krakowie (w 1946-54, w okresie wspólnej dyrekcji, grała także na scenie Starego T.). W październiku 1938 występowała gościnnie we Lwowie w roli Ciotki ("Gałązka rozmarynu"). W czasie okupacji niem. pracowała jako urzędniczka w Wydz. Opieki Społecznej Magistratu w Krakowie. W 1950 obchodziła jubileusz pięćdziesięciolecia a 8 XI 1959 sześćdziesięciolecia pracy scenicznej. W 1962 otrzy­mała rentę specjalną.
Była obdarzona b. dobrymi warunkami scen. i w każdym z kolejnych zespołów, w których występo­wała, zaliczano ją do najwybitniejszych aktorek. W ostatnim okresie swojej kariery grała m.in. Żelazną ("Panna Maliczewska"), Katarzynę ("Romans z wode­wilu"), Karhanową ("Brygada szlifierza Karhana"), Rozalię ("Kruki").
Bibl: Almanach 1970/71; Bar: Dzieje t. krak. s. 170-172; Dąbrowski: Na deskach t. 3; K. Estreicher, J. Flach: Spra­wozdania Komisji Teatralnej w Krakowie 1893-1911, War­szawa 1992; Formanowicz; Gembala, Solańska-Szczepanik: Repertuar; Lipiec: Zelwerowicz i scena łódź. (tu il. i cyt. B. Gorczyńskiego); 75 lat T. Pol. w Poznaniu s. 363; Sto lat Starego Teatru; Stokowa: Wyspiański; T. Nowy w Po­znaniu 1923-73 (S. Papee); T. pol. 1890-1918, zabór austr. i pruski; T. pol. 1890-1918, zabór ros. (il.); Aktor i Widz 1936 nr 1; Dz. Pol. 1970 nr 259; Kurier (Lublin) 1909 nr 126, 129; Kur. Warsz. 1935 nr 15; Scena Lwow. 1938/39 z. 2; Scena Pol. 1922 z. 11, 12; Teatr 1971 nr 2; Afisze i programy, IS PAN; Afisze, Uniw. w Poznaniu; Akta (tu fot.), ZASP; Mika.
Ikon.: K. Sichulski: K. jako Dziewka ("Bolesław Śmia­ły"), pastel, 1906 - MHKraków; A. Stopka: K. jako Marszałkowa Nowogrodzka ("Promieniści"), karyk., rys., tusz, 1947 - MTWarszawa; Fot. - IS PAN, MTWarszawa, ZASP.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994