Helena Palczewska-Bukowska
PALCZEWSKA Helena, zamężna Bukowska, z domu Kwiczała (27 IV 1880 Tarnów - 30 VI 1953 Gniezno), aktorka, śpiewaczka, dyr. teatru. Była żoną -> Tadeusza Bukowskiego. Uczyła się w szkole dram. M. Przybyłowicza w Krakowie i 11 VI 1906 brała udział w popisie grając w t. krak. rolę Westphal ("Ponad wodami"). W 1908-13 występowała w T. Polskim w Poznaniu, w 1912 (czerwiec) gościnnie w T. Nowości w Krakowie, w 1913 w t. Miniatury w Warszawie. 21 I 1915 wyszła za śpiewaka Tadeusza Bukowskiego. W następnych latach występowała m.in. w Krakowie (w T. Ludowym - koniec 1915 i w 1916), Poznaniu, Tarnowie, Grudziądzu (w T. Miejskim w sez. 1922/23). W sez. 1923/24 (od poł. grudnia 1923 do kwietnia 1924) prowadziła z Cz. Zbierzyńskim T. Popularny w Lesznie. Od 1933 aż do śmierci (z wyjątkiem okresu okupacji niem.) zajmowała się organizowaniem robotniczych zespołów amatorskich w Tarnowie, Nowym Sączu i Gnieźnie. Szkoliła aktorów-amatorów, reżyserowała też sztuki wystawiane przez te zespoły.
Śpiewała w operetkach, niekiedy w operach, a także grała role dram., przeważnie charakterystyczne. Ważniejsze partie: Orestes ("Piękna Helena"), Melania i Adela ("Zemsta nietoperza"), Walentyna ("Wesoła wdówka"), Zuzia ("Druciarz"), Agnieszka ("Sprzedana narzeczona"), Cześnikowa i Marta ("Straszny dwór") oraz role: Walentyna ("Sprytna wdówka"), Emilia ("W sieci"), Daumowa ("Panna Maliczewska").
Bibl.: S. Papee: Dziesięć lat teatru w Polsce Zachodniej, Poznań 1930 s. 34; 75 lat T. Pol. w Poznaniu s. 381, 384, 388, 391, 395; Teatr 1953 nr 19; Afisze, IS PAN; Mika.
Ikon.: Fot. pryw. - Bibl. Nar. (Zakład Grafiki).
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
