Ludwik Wostrowski
WOSTROWSKI Ludwik (1872 Lwów lub 1874 Stanisławów - 5 XII 1914 Rudka k. Warszawy), aktor, reżyser. Był synem Karola W. i Aleksandry z Tomaskich. Szkołę średnią ukończył w Jarosławiu. Debiutował zapewne ok. 1892 w zespole H. Lasockiego. Od 1893 do 1895 występował w Stanisławowie za dyr. L. Kwiecińskiego, potem W. Antoniewskiego; z zespołem t. stanisławowskiego wyjeżdżał m.in. do Nowego Sącza i Krynicy. W 1894, jak się zdaje, debiutował w t. lwów., ale nie został zaangażowany. W sez. 1895/96 występował w t. pozn.; w 1896-1900 był aktorem t. lwow., z zespołem tym był w 1898 na występach w Krakowie. W 1900 zamierzał przenieść się do Kalisza, ale ostatecznie otrzymał engagement do t. łódz. i pozostał tu do 1902. Wiosną 1902 występował w Petersburgu z zespołem B. Bolesławskiego, w lecie tego roku w warsz. t. ogr. Bagatela. Od lipca 1902 został zaangażowany do zespołu dramatu WTR i występował tu do 1906, w sez. 1905/06 był także jednym z reżyserów dramatu. W 1906-09 znów był aktorem T. Miejskiego we Lwowie, a od września 1909 ponownie wchodził w skład zespołu dramatu WTR, gdzie pozostał do końca życia, pełniąc też okresowo funkcje reżysera. Zmarł na gruźlicę. Wg A. Grzymały-Siedleckiego był ujmująco przystojny, miał "giętką, smukłą, a harmonijnie sformowaną postać, urzekający wzrok i żywość nerwową. Wzmagał to wszystko doskonale - od samych początków - wyrobioną techniką". P. Owerłło zapewniał, że "odznaczał się wzorową dykcją i miłym, donośnym, naturalnym głosem". Był amantem wrażliwym i pełnym temperamentu. "Starczyło minimalnego bodźca, a przez sieć jego nerwów przebiegał prąd ożywienia i znajdował swoje wypowiedzenie we wzroku, w wyrazie twarzy, w układzie ciała. Jakby mocniej niż inni ludzie słyszał, ostrzej widział, doraźniej doznawał" (A. Grzymała-Siedlecki). J. Koller zwrócił uwagę, że W. "zachwycał przede wszystkim w sztukach współczesnych, kostiumu nie czuł". Był mistrzem w uwydatnianiu ludzkich słabości: wszelką "blagę wobec ludzi, czy wobec siebie samego, samozakłamanie, miałkość duchową oddawał z przedziwną prawdą, potrafiąc nawet współczucie budzić, jeśli współczucie dodawało światła figurze" (Grzymała-Siedlecki). Z upodobaniem grał role de-kadentów, neurasteników, przede wszystkim w repertuarze modernistycznym. Jedną z najlepszych jego ról był Zbyszko ("Moralność pani Dulskiej"). Inne ważniejsze: Relski ("Karykatury"), Kazimierz ("Śnieg"), Mlicki ("Dla szczęścia"), Mazepa ("Mazepa"), Semenko ("Sen srebrny Salomei"), Gustaw ("Śluby panieńskie"), Dolski ("Wielki człowiek do małych interesów"), Genio ("Pan Damazy"), Diabeł ("Diabeł"), Warnicki ("Srebrne szczyty"). Z powodzeniem występował niekiedy w farsach, zawodził natomiast w wielkim repertuarze romantycznym. Był cenionym reżyserem; największe jego osiągnięcia w tym zakresie: "Orlątko" i "Złote więzy". Prócz tego reżyserował m.in. "Juliusza Cezara", "Candidę", "Moralność pani Dulskiej". Udzielał też lekcji deklamacji.
Bibl.: Cudnowski (il.); Czempiński: Teatry w Warszawie s. 92 (il.); Grzymała-Siedlecki: Świat aktorski (il.); Koller: Gawędy; Koryzna II s. 18, 19; Okręt s. 396; Owerłło; Scena pol. w Łodzi s. 36; Kur. warsz. 1914 nr 337; Tyg. ilustr. 1914 nr 50 (il.); Akt zgonu nr 105/1914, USC Mrozy, pow. Mińsk Mazowiecki.
Ikon.: S.J. Kozłowski: Portret, karyk.,akw., 1914-MTWarszawa; S. Sonnewendt: Portret, rys., 1911, repr.- MTWarszawa; Fot. pryw. i w rolach - IS PAN, MHKraków, MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
