Jan Karpowicz
KARPOWICZ Jan, właśc. J. Szymczak (ok. 1861 Łowicz - 23 III 1921 Warszawa), aktor. W 1889 występował w zespole K. i S. Sarnowskich w Łowiczu i w warsz. t. ogr. Eldorado, w sez. 1890/91 w Płocku w zespole A. Łaskiego, w sez. 1892/93 pod dyr. K. Kamińskiego w Petersburgu, w sez. 1893/94 w zespole B. Mareckiego w Lublinie, w sez. 1894/95 u I. Józefowicza w Lublinie, w lecie 1895 w warsz. t. ogr. Nowości, w sez. 1895/96 u F. Felińskiego w Lublinie i Radomiu, w lecie 1896 w warsz. t. ogr. Wodewil, w sez. 1896/97 w Poznaniu, w sez. 1897/98 u F. Felińskiego w Lublinie i Płocku, w sez. 1898/99 w warsz. t. Odeon, a następnie w zespole działowym we Włocławku i Łęczycy. Od 1899 występował stale w Warszawie: od października 1899 do 1905 w T. Ludowym, w 1906 w Nowym T. Polskim i w t. Jardin d'hiver, od 1907 sporadycznie w WTR. Od 17 I 1912 do końca życia należał do zespołu dramatu WTR (w sez. 1919/20 i 1920/21 występował też w zespole Reduty). Podczas występów na prowincji i w T. Ludowym grał z powodzeniem role lekkich amantów, m.in. Henryka ("Grube ryby"), Czesława ("Szlachectwo duszy"), Murskiego ("Flirt"), Wacława ("Zemsta"), Wacka ("Wicek i Wacek"), nawet Mazepę ("Mazepa"); w okresie późniejszym - przeważnie niewielkie role charakterystyczne, m.in. Muzykanta ("Wesele"), Liapkina-Tiapkina ("Rewizor"), Marmonta ("Orlątko"), Rycerza ("Bolesław Śmiały"); w Reducie: Notariusza i Szymona ("W małym domku"), Doktora i Kamerdynera ("Papierowy kochanek"). Występował w pol. filmach. Ożeniony był z Władysławą Bogucką. Zginął śmiercią samobójczą: zastrzelił się w garderobie T. Letniego (wg opinii części środowiska aktorskiego z powodu złych warunków materialnych).
Bibl.: Banaszkiewicz, Witczak; Estreicher: Drużyny s. 4, 9, 14; Gliński: Teatr w Petersburgu III s. 131; Owerłło; Simon: Spis przedstawień Reduty; 75 lat T. Pol. w Poznaniu s. 339; Szczublewski: Reduta; Ilustr. Prz. teatr. 1921 nr 13; Kur. Warsz. 1921 nr 51, 85; Programy, IS PAN; Straus: Repertuar 1914-15, 1915-16.
Film.: 1920 - Dla ciebie Polsko.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
