Edmund Czermański
CZERMAŃSKI Edmund, właśc. E. Heinrich (1870 - 23 XI 1912), aktor, reżyser. Był mężem -> Eleonory Cz. z Rawskich, ojcem aktora Edwarda Cz. W 1898 występował z zespołem H. Lasockiego w Częstochowie, w sez. 1898/99 pod dyr. B. Mareckiego w Częstochowie i Piotrkowie, w sez. 1899/1900 w Lublinie, w 1900 w zespole B. Mareckiego w Kielcach, Łodzi i Częstochowie, we wrześniu 1901 w Lublinie pod dyr. H. Morozowicza. W następnych latach był aktorem i reżyserem T. Ludowego w Krakowie. Występować tam zaczął od pocz. sez. 1903/04, a reżyserował od marca 1904 i pracował stale do końca sez. 1906/07. W 1908 prawdopodobnie zorganizował zespół objazdowy, z którym występował w Galicji. Od 1909 powrócił do Krakowa do T. Ludowego i pozostał tu do 1911. S. Jaracz wspominał go jako "chudego, złośliwego gruźlika", ale zdolnego aktora, który "grywał role charakterystyczno-komiczne i świetnie się charakteryzował". Role: Menelaus ("Piękna Helena"), Heliodor ("Marcowy kawaler"), Pazurkiewicz ("Żydzi"), Papkin ("Zemsta"), Antek ("Królowa przedmieścia"), Lepiuk ("Chata za wsią" Z. Mellerowej i J. Galasiewicza), Zagłoba ("Pan Wołodyjowski"), Ippelmeyer ("Robert i Bertrand, czyli Dwaj złodzieje").
Bibl.: Bar: Dzieje t. krak. s. 157,158,160; Estreicher: Drużyny s. 7; Jaracz: O teatrze; Afisze, IS PAN.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
