Jadwiga Bay-Wacińska-Rydzewska
WACIŃSKA Jadwiga, zamężna Bay-Rydzewska, także Bay-Wacińska, Baj-Wacińska (3 X 1890 Warszawa - 9 XI 1972 Pruszków k. Warszawy), aktorka. Była córką Nikodema W. i Franciszki z Cegłowskich, żoną Marcina Bay-Rydzewskiego (zob. t. 1). W 1912 ukończyła Klasę Dram. przy Warsz. Tow. Muzycznym. Od sez. 1912/13 zaczęła występować w T. Polskim w Wilnie, a od maja 1913 także w objazdach z zespołem B. Oranowskiego, m.in. w Suwałkach, Kownie, Mińsku Litewskim, Grodnie, Białymstoku. W sez. 1913/14 grała w T. Miejskim w Krakowie, gdzie, jak sama podawała, była do 1918, ale afisze tego nie potwierdzają (może jedynie statystowała). Wiadomo natomiast, że jesienią 1916 występowała w zespole B. Oranowskiego w Kaliszu, a w sez. 1918/19 w T. Polskim w Łodzi i tu wyszła za mąż, nadal jednak na scenie używała przede wszystkim nazwiska Wacińska. W 1. późniejszych (do ok. 1923) występowała na scenach lwow., potem w Warszawie: w sez. 1923/24 w T. im. Fredry, w 1924 i 1927 w t. Stańczyk. Potem występowała w objazdowych zespołach prowincjonalnych. W 1936 grała w przedstawieniu "Pierścienia wielkiej damy", wystawionym w Warszawie przez Instytut Reduty. W 1938-39 dorywczo grała w T. Polskim w Warszawie. W czasie II wojny świat. nie występowała, pracowała w komitecie pomocy dla wysiedleńców. Od 1945 do 1949 grała w Miejskich T. Dramatycznych w Warszawie, 1949-50 w T. Dramatycznych w Częstochowie. Od 1952 współpracowała z Pol. Radiem. W 1957 przeszła na emeryturę, ale później grywała jeszcze w T. Klasycznym w Warszawie (np. w 1958-59). Grała m.in. w sez. 1913/14 w Krakowie: Panią Bulgin ("Walka" J. Galsworthy'ego), Różę ("Moje bobo"), Anusię ("Człowiek z budki suflera"), potem m.in. Azę ("Dziewczę z chaty za wsią", 1924), a po wojnie: Starą Sobieską ("Placówka", 1945), Dyndalską ("Damy i huzary", 1946), Teklę Bełską ("Dom kobiet", 1948), Dziewkę ("Bolesław Śmiały", 1958).
Bibl.: Almanach 1972/73; Dymek z papierosa s. 380; Kaszyński: Teatralia; Michalik: Dzieje t. w Krakowie t. 5 cz.l (il.); Tynecki: T. Pol. w Łodzi; Warnecki; Kur. Litew. 1913 nr 88; Kur. Warsz. 1924 nr 75, 1936 nr 85; Świat Teatr. 1912 nr 3; Afisze i programy, IS PAN; Akta (tu fot.), ZASP; Akta, ZUS Warszawa; Rymkiewicz: T. Powszechny.
Nagrania: Role - Red. Dok. Inf. PR.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
