Maria Kałuska
KAŁUSKA Maria, z Doskowskich (30 III 1897 Przemyśl - 2 XI 1975 Warszawa), śpiewaczka. Była córką Bolesława Doskowskiego i Marii z Kossowskich. Ukończyła gimn. w Warszawie i do 1925 kształciła głos w szkole M. Kozłowskiej. Debiutowała 17 XII 1922 na scenie warsz. T. Wielkiego tyt. partią w "Halce" i została zaangażowana na trzy sez. (1922-25). W maju i czerwcu 1923 śpiewała gościnnie Halkę w T. Wielkim w Poznaniu. Od grudnia 1925 do czerwca 1926 z zespołem pn. Zrzeszenie Artystów Opery Warszawskiej występowała na prowincji, m.in. w Słonimiu, Kaliszu, Płocku, Kutnie, Ostrołęce, Sopocie. W sez. 1926/27 należała do zespołu operowego T. Miejskiego w Toruniu. W marcu 1927 śpiewała gościnnie w Poznaniu partię Amelii ("Bal maskowy"). W sez. 1929/30 ponownie należała do zespołu T. Wielkiego w Warszawie. W 1931-32 występowała gościnnie w Toruniu, a także za granicą (Praga, Wiedeń). W 1933- 35 musiała z powodu choroby przerwać działalność artystyczną. Wróciła na scenę w 1936, ale występowała rzadko, najczęściej (wg własnej relacji) na koncertach w różnych miastach kraju. Po II wojnie świat., śpiewała tyt. partię w "Halce" na Scenie Muzyczno-Operowej Miejskich T. Dramatycznych w Warszawie (1947).
Miała głos o ciemnej, ciepłej barwie, dobrą dykcję, predyspozycje do ról lirycznych. Największy sukces osiągnęła w sez. toruńskim, występując w czołowych partiach sopranowych, takich jak: Halka, Rachela ("Żydówka"), Marynka ("Sprzedana narzeczona"), Amelia ("Bal maskowy"), Elza ("Lohengrin"), Adrianna ("Adrianna Lecouvreur"). W innych miastach śpiewała ponadto partie: Małgorzaty ("Faust"), Micaeli ("Carmen"), Tamary ("Demon"), Inez ("Afrykanka"), Wenus ("Tannhauser"). Próbowała także występów w rolach operetkowych, np. jako Jenny ("Miss Europa", Toruń 1931).
Bibl.: Almanach 1975/76; Ciesielski: Teatr pol. w Gdańsku; Kaczyński: Dzieje "Halki"; Kaszyński: Teatralia; Konarska-Pabiniak: Repertuar; Kwaskowski; 50 lat sceny toruńskiej, Toruń (1970); 15 1. Opery w Warszawie; Świtała; Kur. Warsz. 1922 nr 35, 1925 nr 353, 1926 nr 12, 132; Tyg. Powsz. 1976 nr 3; Akta (tu fot.), ZASP.
Ikon.: M. Koźniewska: Portret, repr. Świat 1926 nr 46; Fot. - Arch. Dok. Mech.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
