Osoby

BRONOWSKA Bronisława, z domu Antoniak, za­mężna Woźniak (31 XII 1891 Warszawa - 9 VI 1969 Łódź), aktorka. Była córką Wojciecha i Mag­daleny Antoniaków, żoną Stanisława Woźniaka. Na scenie używała zawsze pseudonimu. Była uczennicą A. Bednarczyka. Debiutowała w 1913 w T. Polskim w Poznaniu, do którego została zaangażowana na sez. 1913/14. W 1914 występowała przez pewien czas w Ciechocinku. Później grała w Warszawie, najpierw w T. Robotniczym PPS, nast. od marca 1916 w T. Współczesnym i z jego zespołem pod kier. J. Górnickiego w Płocku (czerwiec 1916). W czerwcu 1918 była znowu w Płocku w zespole T. Pola, a w 1918-22 w T. Powszechnym w Warsza­wie, gdzie grała m.in. Motrunę ("Chata za wsią" J.K. Galasiewicza i Z. Mellerowej), Mańkę ("Popychad­ło"). W styczniu 1921 z zespołem objazdowym grała we Włocławku. Od jesieni 1922 do 1938 występo­wała stale w Łodzi: na scenach T. Miejskich, m.in. w Polskim, Letnim, Bagateli, Kameralnym (w sez. 1922/23, później 1930/31 i 1933/34-1937/38), oraz w T. Popularnym (od sez. 1923/24 do 1929). W 1933 z zespołem łódz. T. Popularnego występowała w Kaliszu, gdzie 26 XI t.r. zagrała tyt. rolę w reżyserowanej przez siebie sztuce "Żywot świętej Ge­nowefy". W czerwcu i lipcu 1938 z aktorami t. łódz. występowała m.in. w Gdańsku, Bydgoszczy, Płocku, Przemyślu, Tarnowie, Stanisławowie. W sez. 1938/39 występowała w T. im. Wyspiańskiego w Katowi­cach. W czasie II wojny świat, w teatrze nie pra­cowała; utrzymywała się z szycia. Po wojnie wy­stępowała znowu wyłącznie w Łodzi: od sez. 1945/46 do 1949 w T. Wojska Pol. i na jego scenie w T. Powszechnym TUR, a od sez. 1949/50 do końca 1959/60 w T. Nowym, w którym 13 XII 1958 obchodziła jubileusz czterdziestopięciolecia pra­cy artyst. w roli Celiny Bełskiej ("Dom kobiet"). Od września 1961 przeszła na emeryturę. W recenzjach nazywano ją "rasową aktorką o wszech­stronnych możliwościach scenicznych", zwracano uwagę na jej talent aktorski, inteligencję, urodę, wdzięk, melodyjny głos, umiar w stosowaniu środ­ków wyrazu, nawet przy tworzeniu postaci pełnych ekspresji. Przez wiele lat (od 1922 do 1960, niemal bez przerwy) związana z Łodzią, zyskała tu popu­larność, uznanie i sympatię publiczności. Szczegól­nie okres występów w T. Popularnym przyniósł jej wiele sukcesów, gdy jako czołowa aktorka tej sceny, grała role amantek i bohaterek, m.in. Praksedę ("Kar­paccy górale"), Helenę ("Ogniem i mieczem"), Oleńkę ("Kmicic"), Basię ("Azja Tuhajbejowicz"), Annę ("Tamten" G. Zapolskiej), Jagienkę ("Krzyżacy"), Stefcię Rude­cką ("Trędowata"), tyt. role w "Barbarze Radziwiłłów­nie", "Ligii", "Małce Szwarcenkopf". Wśród ról granych w łódz. T. Miejskich należy wymienić m.in.: Sa­lomeę ("Horsztyński", 1922), Hrabinę ("Skalmierzanki"), Basię ("Krakowiacy i Górale"), Marię ("Lekkomyślna siostra", 1931), Annę Moran ("Ulica", 1936), Podsto­linę ("Zemsta"), a w Katowicach: Dyndalską ("Damy i huzary"), George Sand ("Lato w Nohant") i Annę Jagiellonkę ("Król Stefan Batory"). Po II wojnie świat. grała m.in.: Radczynię ("Wilki w nocy"), Panią Jo­wialską ("Pan Jowialski", 1945), Podkomorzynę ("Po­wrót posła"), Mrówczyńską ("Szczęście Frania"), Alisę ("Celestyna"), Kabanichę ("Burza" A. Ostrowskiego), Babkę ("Latarnia", 1954), Marię Józefę ("Dom Ber­nardy Alba", 1959) i Niańkę ("Nie-Boska komedia", 1959) - ostatnia rola.
Bibl.: Almanach 1968/69; Kaszyński: Teatralia; Kaszyński: Teatr łódz. (tu m.in. błędne formy nazwiska: Bronkowska, Broszewska); Mrozińska: Trzy sezony; Nawrat: Repertuar; Państwowy Teatr Nowy w Łodzi. Jubileusz 45-lecia pracy artystycznej Bronisławy Bronowskiej, Łódź 1958 (tu il., wybór ról i recenzji); Sobański: Teatr Pol. na Śląsku (il.); T. przy ul. Cegielnianej (il.); T. Nowy w Łodzi; Urban­kiewicz: Sezon w Łodzi; Dz. Łódz. 1958 nr 295 (il.); Express Ilustr. 1958 nr 290 (il.); Głos Rob. 1958 nr 295, 297; Pam. Teatr. 1973 z. 3-4 s. 467, 468; Afisze, programy i wycinki prasowe, IS PAN; Akta (tu fot.), ZASP; Macie­jewska: Teatr w Poznaniu; Rudnicki: T. Popularny w Łodzi; Straus: Repertuar 1915-16; Turowski: Teatr w Łodzi; Wo­siek: Teatry objazdowe.
Ikon.: Fot. - Arch. Dok. Mech., IS PAN, MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994