Zenobia Janczewska
JANCZEWSKA Zenobia (22 V 1891 Petersburg - po 1949), aktorka, tancerka. Była córką Stanisława i Heleny Janczewskich. W Warszawie ukończyła gimn. i uczyła się sztuki aktorskiej na pryw. lekcjach u J. Kotarbińskiego i R. Popiel-Święckiej, nast. w Krakowie u L. Stępowskiego. Debiutowała 1 VI 1909 na scenie T. Rozmaitości w Warszawie w roli Rozy ("Lilia Weneda"). W sez. 1909/10 należała do zespołu T. im. Słowackiego w Krakowie, gdzie grała m.in. Krasawicę ("Bolesław Śmiały") i Jewdochę ("Sędziowie"). W 1910-15 występowała na scenach WTR, nast. przebywała za granicą. Studiowała rytmikę i taniec plast. w Sopocie, Helsinkach i Hellerau (informacje z ankiety ZASP-u). Jesienią 1914 i na wiosnę 1916 uczestniczyła w koncertach urządzanych przez pol. artystów w Piotrogrodzie. W 1917-18 występowała jako tancerka w Helsinkach. Na wiosnę 1919 grała w t. wileńskim. W 1920 brała udział w wieczorach tańca klasycznego, organizowanych w czasie akcji plebiscytowej w Cieszynie. W Bydgoszczy grała 1920-22, m.in. Młynarkę ("Zaczarowane koło") i rolę tyt. w "Marii Stuart" J. Słowackiego; równocześnie prowadziła w tym mieście szkołę plastyki scenicznej. W 1922-36 prowadziła szkołę tańca rytmicznego w Łodzi, potem zaś we Lwowie. Na liście ZASP-u z 1923 była zarejestrowana jako aktorka bezrobotna. Zgodnie z własną relacją do teatru wróciła w 1937 i do 1939 występowała na scenach poznańskich. W czasie okupacji niem. przebywała w Częstochowie i utrzymywała się z pryw. lekcji tańca i języków obcych. Na liście ZASP-u z 1949 była zarejestrowana jako aktorka bez stałego zatrudnienia.
Bibl.: Formanowicz; Stokowa: Wyspiański; Dz. Petr. 1914 nr 1318, 1916 nr 1705; Kur. Warsz. 1919 nr 236, 1920 nr 16, 1924 nr 169, 1927 nr 94; Scena i Szt. 1909 nr 40; Spis ZASP 1923, 1949; Straus: Repertuar 1914-15; Akta (tu fot.),ZASP.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
