Walery Wysocki
WYSOCKI Walery, właśc. Walerian Wojciech W. (4 VI 1835 Radomsko - 12 X 1907 Lwów), śpiewak. Był synem rejenta Emeryka W. i Heleny z domu Henryk. Ukończył gimn. w Piotrkowie, a następnie przeniósł się do Warszawy, gdzie przez krótki okres był urzędnikiem. W Warszawie wstąpił do szkoły śpiewu przy T. Wielkim i do 1861 należał do chóru WTR; śpiewał również w tym czasie na scenie warsz. małe partie basowe. W 1861 wyjechał do Odessy (gdzie debiutował w operze "Lukrecja Borgia") i występował tam w zespole opery włoskiej. W 1862 wrócił do Warszawy; wystąpił 26 VII w partii Majora Bombardo ("Bruschino"), 8 XI w operze "Żydówka", a 15 XI jako Mars ("Orfeusz w piekle"). W tym samym roku wyjechał do Włoch, gdzie uczył się śpiewu, m.in. u B. Pratiego w Mediolanie. Rozpoczął wkrótce występy na włos. scenach operowych (niekiedy także w innych krajach) uzupełniając w dalszym ciągu studia wokalne. W 1863 występował w Rovigo (T. Regio) i Turynie (T. Rossini), w 1864 w Rzymie, Ankonie, Bolonii, a także w Kolonii i Wrocławiu, w 1865 we Florencji, Mediolanie, Bielli, Casale, Palermo i Sewilli, w 1866 w Genui, Florencji, Mediolanie (T. Carcano), Trieście, w 1867 w Trieście, w 1868 w Turynie i Mediolanie (T. alla Scala). Przyjeżdżał też na koncerty do Polski, m.in. w maju 1867 śpiewał w Warszawie, w lutym 1868 w Poznaniu, w marcu i kwietniu 1868 w Krakowie. W 1868, po powrocie do kraju, zakończył karierę scen.; śpiewał później już tylko sporadycznie na koncertach. Jako śpiewak dysponował pięknym, głębokim głosem basowym; ważniejsze jego partie: Don Basilio ("Cyrulik sewilski"), Mojżesz ("Mojżesz"), Bertram ("Robert Diabeł"), Mustafa ("Włoszka w Algierze"), Orowist ("Norma"). W Polsce poświęcił się pracy pedag., która przyniosła mu największą sławę. Od 1868 zamieszkał we Lwowie, gdzie początkowo uczył śpiewu w prywatnych szkołach muz., później prowadził własną szkołę śpiewu, a od ok. 1885 do końca życia uczył w lwow. konserwatorium. W grudniu 1897 obchodził we Lwowie trzydziestolecie pracy nauczycielskiej. Położył ogromne zasługi dla opery pol., wykształcił bowiem wiele znakomitych śpiewaczek i śpiewaków, takich jak: J.Korolewicz-Waydowa, S.Kruszelnicka, I.Bohuss-Hellerowa, H.Zboińska-Ruszkowska, E.Strassernówna, M.Mokrzycka, A. Didur, A.Myszuga, Z.Mossoczy, G.Górski, A.Okoński, J.Mann i wielu innych. Stworzył własną, słynną metodę nauki śpiewu, w której kładł nacisk przede wszystkim na wyrazistą, wzorową dykcję; emisja głosu oparta była na umiejętnym stosowaniu oddechu. "Ogromne zdolności pedagogiczne oddał na wyłączne usługi ciężkiej pracy i tak był w niej rozmiłowany, że stale wyszukiwał szczególnie uzdolnioną młodzież, którą uczył bezpłatnie'' - wspominała J.Korolewicz-Waydowa.
Bibl.: Korolewicz-Waydowa; Reiss: Śpiewacy i śpiewaczki s. 17-23; SMP; EMTA 1897 nr 51; Kłosy 1868 nr 179; Now. ilustr. 1907 nr 41 (il.); Tyg. ilustr. 1867 nr 403; Akt urodzenia 1835/142, parafia Św. Lamberta Radomsko; Chomiński.
Ikon.: Fot. pryw. - IS PAN, MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
