Joachim Lamża (senior)
LAMŻA Joachim (13 VIII 1924 lub 1928 Nowa Wieś k. Chorzowa - 18 X 1977 Lipsk w Niemczech), aktor, śpiewak. Był synem Leona L. i Emmy z domu Brzezinka, mężem aktorki Barbary Marszel, ojcem aktora Joachima L. Rok urodzenia niepewny, 1924 wg akt łódz. komisji egzaminacyjnej z 1947, później podawał 1928; aktu urodzenia nie odnaleziono. Pochodził ze śląskiej rodziny robotniczej. Podczas okupacji niem. rodzice podpisali volkslistę, a L. - jak podawał - chodził do niem. szkoły i należał do młodzieżowej organizacji Jugendvolk; nast. pracował w kopalni, statystował w niem. teatrze w Chorzowie, uczył się aktorstwa w niem. szkole dram. we Wrocławiu. Od kwietnia do września 1945 należał do zespołu T. Miejskiego w Katowicach. Oskarżony o współpracę z niem. okupantem, opuścił Katowice i krótko mieszkał w Nowej Wsi, gdzie prowadził teatr. zespół amat. przy Domu Kultury. Więziony na podstawie kolejnych donosów, uciekł z obozu w Jaworznie z transportem niem. repatriantów i dotarł do Kilonii. Po kilku miesiącach wrócił do Polski, w sez. 1946/47 grał w Toruniu i uczył się w Studio Dram. przy T. Ziemi Pomorskiej. W sez. 1947/48 występował w T. Polskim w Warszawie i studiował na dyplomowym kursie Państw. Szkoły Teatralnej. Na sez. 1948/49 zaangażował się do T. Polskiego w Poznaniu, ale po miesiącu wrócił do Warszawy i do 1953 grał w Ludowym T. Muzycznym (od 1952 pn. T. Ludowy). W sez. 1954/55 występował w warsz. T. Satyryków. Nast. wyjechał na Śląsk, występował w kabaretach i na estradach, dorywczo w T. Satyry w Katowicach (1955). W 1958 współpracował z PPIE w Szczecinie. W 1959-62 był w zespole Operetki w Szczecinie, w sez.. 1962/63 T. Muzycznego w Gdyni, 1963/64 Operetki w Łodzi. Następnie występował na estradach, np. w 1966 w programie kabaretowym warsz. PPIE, w 1968 w kabarecie Ananas w Katowicach. W sez. 1970/71 był aktorem T. Zagłębia w Sosnowcu. Po pomyślnym przejściu przez eliminacje, wyjechał na stały kontrakt do Staatstheater w Lipsku. Popełnił samobójstwo. Na scenach dram. grał m.in. w Toruniu: Jaśka i Rycerza Czarnego ("Wesele"), Tybalta ("Romeo i Julia"); w Warszawie: Pazia ("Cyd"), Motylińskiego ("Klub kawalerów") i Leandra ("Szelmostwa Skapena"); w Sosnowcu - Mortona ("Maria Stuart" J. Słowackiego). W operetkach m.in. w Szczecinie: Miechodmucha ("Krakowiacy i Górale"), Jima Boy'a ("Kwiat Hawai"), Tabarina ("Król włóczęgów"), Żupana ("Baron cygański"), Kiliana ("Błękitna maska"); w Gdyni: Kaina Pennymakera ("Sensacja w Londynie"), Renę Grainville'a ("Alarm").
Bibl.: Almanach 1977/78; Iwaszkiewicz: T. Polski; Kuchtówna: Wielkie dni; Linert: T. Śląski; Warszawska Szkoła Teatralna, Warszawa 1991; Dz. Zach. 1955 nr 236; Tyg. Powsz. 1978 nr 8; Afisze, programy, wycinki prasowe, IS PAN; Akta (tu fot.), ZASP; Akta, MKiS.
Ikon; Fot. - Arch. Dok. Mech.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
