Teodozja Lisiewicz
LISIEWICZ Teodozja (25 XII 1903 Lwów - 8 V 1975 Londyn), aktorka. Wg Cz. Halskiego ur. 28 I 1897. Była córką Zygmunta L., adwokata, i Eugenii z Kubickich, siostrą Mieczysława L., poety-lotnika, sekretarza lit. T. Miejskich we Lwowie za dyr. W. {#os#15588}Horzycy{/#}, red. "Sceny Lwowskiej" (zm. 1975 w Londynie). W 1922 ukończyła gimn. ss. Niepokalanek w Jarosławiu, w późniejszych latach kształciła się podobno w studiu teatr. W. Siemaszkowej we Lwowie. Od 1930 pracowała w dziale programowym, a od 1936 jako sekretarka lwow. rozgłośni PR. Była autorką felietonów, słuchowisk, cotygodniowych przeglądów nowości książkowych (pod pseud. Helena Boyer), współtwórczynią Wesołej Lwowskiej Fali. Zdobyła dużą popularność jako Ciotka Bańdziuchowa; w 1932-39 wystąpiła w ok. 180 audycjach i 200 przedstawieniach teatr, zespołu objazdowego Fali. Współpracujący z nią wówczas Cz. Halski napisał: "była wysoką i szczupłą, głos miała niski, szorstki, chropawy, nadający się do ról pyskatych przekupek, robotnic, służących".
Tłumaczyła sztuki, np. "Ten, który wrócił" (wystawione w Łodzi i Wilnie), od 1935 publikowała rec. i artykuły w prasie. W 1939 napisała swój pierwszy utwór scen., "Słoneczniki". W okresie II wojny świat. jako ochotniczka wstąpiła do Pomocniczej Wojskowej Służby Kobiet przy Armii Pol. w ZSRR i na Środkowym Wschodzie. Przez Irak, Palestynę, Afrykę dotarła do Anglii. Od 1943 służyła w Pomocniczej Służbie Kobiet Pol. Sił Powietrznych w stopniu podporucznika. Posiadała liczne odznaczenia wojenne. Po demobilizacji zamieszkała na stałe w Londynie i poświęciła się twórczości lit., która przyniosła jej wiele nagród, m.in. pisarską im. Anny Godlewskiej; kilkakrotnie na konkursach dramaturgicznych ZASP-u w Londynie, T. Nasza Reduta w Chicago, dwukrotnie (1967, 1968) Związku Pisarzy Pol. na Obczyźnie. Współpracowała z teatrami pol. w Londynie (była członkiem miejscowego ZASP-u), m.in. w 1949 występowała gościnnie w T. Polskim ZASP-u we własnej sztuce "Słoneczniki", która nast. była prezentowana w pol. ośrodkach we Francji i Niemczech; w T. Nasza Reduta w Chicago, T. Polskim w Ottawie; pol. prem. odbyła się w Zielonej Górze (1964). Również inne utwory L., jak np. "Skórka z pomarańczy", "Jaworowe buty", "Madame X-ow", "Szalenie miły wieczór", "Szklanka mleka", "Pokój ludziom dobrej woli" grane były na pol. scenach zaw. i amat. w Londynie, Nottingham, Glasgow oraz Chicago lub czytane w londyńskim T. Sztuk Czytanych działającym przy Związku Pisarzy Pol. na Obczyźnie. Od 1959 współpracowała jako red. działów kobiecych z "Dziennikiem Polskim i Dziennikiem Żołnierza" oraz "Tygodniem Polskim" (jako Siostra Anna). Po śmierci L., ten ostatni przejęła jej bratowa Olga (Aleksandra Jadwiga Lisiewiczowa, z domu Fromer 1910-1980, pisarka, członek zasłużony i sekretarz generalny londyńskiego ZASP-u, współpracowniczka T. Polskiego, administratorka T. dla Dzieci i Młodzieży Syrena). W 1961-71 Teodozja L. była też współzałożycielką i red. "Głosu Kobiet". W 1968 została prezesem Związku Pisarzy Pol. na Obczyźnie. Sporadycznie występowała na scenie T. Polskiego ZASP, m.in. jako Eugenia ("Tango", 1965), Pani Słowikowska ("Gałązka rozmarynu", 1968), Pani Gurzycka ("Świadek", 1971), Wiktoria ("Lekarz bezdomny", 1974).
Bibl.: Biblografia dramatu; Cz. Halski: Polskie Radio Lwów, Londyn 1985 (il.); Mirecki: Wozem Tespisa s. 198-200, 204; SWPP seria II; Dz. Pol. i Dz. Żołnierza 1975 nr 113-114, 116-119; Pam. Teatr. 1981 z. 1-2 s. 115-138, 1988 z. 1-2, s. 59-110 (il.); Szpilki 1988 nr 4; Tyg. Powsz. 1975 nr 38.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
