Osoby

Tola Mankiewiczówna, właśc. Teodora M., zam. Raabe (8 V 1901 Bronkowo k. Łomży - 27 X 1985 Warszawa), śpiewaczka, aktorka. Kształciła się w klasie fortepianu w Konserwatorium Muzycznym w Warszawie (1921), na lekcje śpiewu uczęszczała do ciotki, Julii Mechówny. Debiutowała w Krakowie, w sez. 1921/22; na scenie Opery Warszawskiej wystąpiła po raz pierwszy 21 IV 22 w partii Aliny ("Goplana" Żeleńskiego) i zaangażowana, śpiewała tu do 1924 wiele partii sopranowych, jak np. Siebel ("Faust" Gounoda), Małgosia ("Jaś i Małgosia" Humperdincka). We wrześniu 1924 udała się na studia muzyczne do Mediolanu. Po powrocie w l. 1928-32 nadal była solistką Opery Warszawskiej, śpiewała m. in. Barbarinę ("Wesele Figara" Mozarta), Zofię ("Halka" Moniuszki), Micaelę ("Carmen" Bizeta), Bronię ("Hrabina" Moniuszki). W 1932 wzięła udział w pierwszym płytowym nagraniu "Halki". Równocześnie już w 1931 zadebiutowała z powodzeniem w warsz. Operetce Nowości jako Franzi ("Czar walca" O. Straussa). W styczniu i lutym 1932 z zespołem warsz. Operetki występowała gościnnie w Radomiu, Białymstoku i Kaliszu. Wkrótce stała się jedną z najpopularniejszych gwiazd warsz. t. rewiowych i kabaretów, jak Morskie Oko (1932), Rex, Wielka Operetka (1933), Wielka Rewia (1934-39), Cyrk, Stara Banda, Hollywood (1935), Cyrulik Warszawski (1937), wyjeżdżała też na występy gościnne m. in. w t. letnim "Bagatela" w Łodzi (1936), a 5 IX 39 miała tu wziąć udział w prem. "Króla włóczęgów" Frimla. Wielką popularność przyniosły jej też filmy: "10% dla mnie" (1932), "Śluby ułańskie", "Co mój mąż robi w nocy?" (1934), "Manewry miłosne" (1935), "Pani minister tańczy", "Parada Warszawy" (1937). Po wybuchu wojny wyjechała do Białegostoku, wraz z Kazimierzem Krukowskim organizowała koncerty w terenie, potem została zaangażowana przez Aleksandra Węgierkę do T. Polskiego BSRR. W repertuarze dramatycznym zadebiutowała wówczas jako Zuzanna w "Weselu Figara" Beaumarchais (prem. 27 II 41). Z teatrem Węgierki występowała gościnnie w Brześciu n. Bugiem i Mińsku Litewskim. Od 1945 dawała recitale na wielu estradach w kraju (m.in. w Łodzi, Wrocławiu), w l. 1951-55 występowała w T. Nowym, potem Operetce w Warszawie, m. in. jako Maria ("Domek trzech dziewcząt" Schuberta), Ciboletta ("Noc w Wenecji" Straussa). W 1956 z Ludwikiem Sempolińskim i Mieczysławem Foggiem towarzyszyła Mai Britt podczas jej wielkiego tournée po Polsce (ponad sto występów). W 1958 i 1962 wyjeżdżała na koncerty do Londynu i Paryża, gdzie nagrywała też polskie pieśni w radio.

Źródło: Almanach sceny polskiej 1985/86. Tom XXVII. Wydawnictwo Naukowe PWN - Warszawa 1993.