Wanda Czechowska-Miller
CZECHOWSKA-MILLER Ludwika Wanda Matylda, zamężna Silvestri (2 I 1851 Warszawa-1 VII 1890 Pignatere), śpiewaczka. Była córką urzędnika bankowego Cz. i Antoniny z Pogorzelskich, która po śmierci pierwszego męża poślubiła śpiewaka, Władysława Millera. Ukończyła Instytut Maryjski w Warszawie i zaczęła naukę śpiewu pod kier. ojczyma W. Millera. Na dalsze studia wyjechała do Nowego Yorku, potem do Mediolanu. Debiutowała w 1867 w Szwajcarii w operze "Cyrulik sewilski". Potem występowała w Mołdawii i we Włoszech, a także w Egipcie i na Malcie. W 1869 studiowała w Mediolanie pod kier. G.B. Lampertiego, następnie została zaangażowana do opery w Odessie, gdzie występowała jako "primadonna soprano", m.in. w partiach Łucji ("Łucja z Lammermooru"), Lindy ("Linda z Chamounix"), Adalgizy ("Norma"), Elwiry ("Ernani"), potem jako "primadonna dramatica", m.in. w partiach Inez ("Afrykanka"), Berty ("Prorok"), Lukrecji ("Lukrecja Borgia"), Leonory ("Faworyta"). 1 VII 1871 wystąpiła po raz pierwszy w WTR w partii Małgorzaty ("Faust") i spotkała się z bardzo przychylnym przyjęciem. "Nie tylko podobała się z pięknego, umiejętnego śpiewu - pisał J.T.S. Jasiński - ale i z gry pełnej życia, zrozumienia, ognia". Od 13 IX 1871 została zaangażowana do zespołu WTR. Zdaniem współczesnych nie liczyła się jednak z możliwościami swego głosu i występowała często w nieodpowiednim repertuarze. Ostatni raz wystąpiła w Warszawie 8 X 1872 w partii Normy ("Norma"). Następnie z zespołem opery włoskiej wyjechała na sez. zimowy do Moskwy i Petersburga. Po kilku miesiącach spędzonych ponownie w Warszawie udała się do Włoch. Śpiewała z powodzeniem w Mediolanie oraz w Wenecji i w Weronie. W 1875 występowała w Operze Królewskiej w Madrycie w partii Aidy ("Aida"), a następnie w Kairze i w Turynie. W kwietniu 1875 śpiewała gościnnie w Krakowie, a w maju we Lwowie, w 1877 brała udział w staggione śpiewaków włos. w Rio de Janeiro. W 1883 występowała w WTR: 15 II śpiewała Małgorzatę ("Mefistofeles"), 17 II - Carmen ("Carmen"), 5 i 13 III - Azucenę ("Trubadur"), 8 III - Rachelę ("Żydówka"), 28 III - Amneris ("Aida"), 9 IV - Selikę ("Afrykanka"). "Każda partia była wykończona pod względem śpiewu i dramatyczności" - pisał J.T.S. Jasiński. Wystąpiła również kilkakrotnie na koncertach w Resursie Obywatelskiej. W maju 1883 występowała z kilkuosobowym zespołem w Kaliszu, Lublinie, Płocku, Radomiu, Lwowie, Krakowie, Krynicy i Poznaniu. Po powrocie do Warszawy dała jeszcze kilka koncertów i zamierzała otworzyć szkołę śpiewu. Zmieniła jednak plany i w końcu 1883 wyjechała do Włoch. W 1890 prasa pol. doniosła o jej sukcesach w operze rzymskiej w partii Królowej ("Ruy Blas"). Była śpiewaczką o świetnie wyszkolonym głosie. Jej miękki sopran z romantycznym kolorytem szczególnie podobał się publiczności włoskiej. Po ślubie z S. Silvestrim, włos. obywatelem ziemskim, opuściła scenę.
Bibl.: Reiss: Almanach muz. Krakowa; Pepłowski: Teatr we Lwowie I; Czas 1875 nr 29; Dz. pol. 1890 nr 158; EMTA 1883 nr 3, 11, 1890 nr 353, 354 (il.); Kur. warsz. 1871 nr 259, 1883 nr 188; Świat 1890 nr 14; Tyg. ilustr. 1871 nr 187 (il.), 1883 nr 23, 39; Jasiński; Krogulski.
Ikon.: Fot. pryw.-Theater Museum Monachium, MTWarszawa, Arch. m. Krakowa i woj. Krak.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
