Adolf Delchau
DELCHAU Adolf (29 kwietnia 1829 Włocławek – 24 listopada 1874 Płock),
aktor, dyrektor teatru.
Był synem Fryderyka Delchaua i Ewy z Wejchlów, mężem -> aktorki Delchau, ojcem Józefy Woleńskiej i prawdopodobnie Kazimierza Delchaua.
Początkowo pracował jako kupiec. Debiutował 15 października 1845 w zespole Ignacego Lasockiego w Ciechocinku, w roli Bochenka (Wesele na Pocieszce) i występował tam do 1848. W 1849–57 występował w zespołach: Wincentego Raszewskiego w Płocku i Kajetana Nowińskiego w Kutnie (1849) i w Kaliszu (1851), Feliksa Stobińskiego w Częstochowie (1852), Karola Królikowskiego w Lublinie, Kielcach (od sezonu 1852/53), Kajetana Nowińskiego w Radomiu (1854) oraz Stanisława Nowakowskiego w Brześciu Litewskim, Juliusza Pfeiffera w Płocku i Kajetana Nowińskiego w Lublinie (1856/57).
W 1857 zaangażował się do teatru krakowskiego obejmując role po Aleksandrze Ładnowskim. Brał również udział w objazdach letnich zespołu krakowskiego (Radom, Kalisz, Łódź, Lublin, Poznań, Konin, Łowicz). „Dobry komik, ale niewybitnej indywidualności” – pisał po jego występach w Krakowie Karol Estreicher.
W połowie 1863 opuścił teatr krakowski i zorganizował własny zespół (występy w Bielsku i Cieszynie), w 1864 występował w zespole Fryderyka Sellina w Łodzi, a na sezon 1864/65 zaangażował się ponownie do teatru krakowskiego (występował także w tym czasie we Lwowie i Tarnowie). W drugiej połowie 1865 nie posiadał stałego engagement. Występował kilkakrotnie w teatrze niemieckim w Krakowie (podobno już wcześniej występował w zespołach niemieckich), 15 grudnia 1865 miał benefis w teatrze polskim; w 1866 występował w zespole Kazimierza Sulikowskiego w Łodzi i Lublinie, w 1866–69 w zespole Anastazego Trapszy w Kaliszu, Lublinie, Piotrkowie, Radomiu, Częstochowie, w sez. 1869/70 w teatrze lwowskim, latem 1871 w warszawskim teatrzyku ogródkowym Tivoli, od 1872 w zespole Anastazego Trapszy w Radomiu i Lublinie (1872/73), w sezonie 1873/74 u Józefa Teksla m.in. w Częstochowie, Płocku, warszawskim teatrzyku ogródkowym Eldorado.
Grał takie role jak: Papkin (Zemsta), Letkiewicz (Opieka wojskowa), Protazy (Łobzowianie), Lisiewicz (Pan Geldhab), Kapka (Odludki i poeta), Fromental (Safanduły), Dratewka (Gałganduch, czyli Trójka hultajska), Szloma (Podróżomania). Grając postacie komiczne na scenie kopiował zazwyczaj popularne w mieście typy charakterystyczne. Wyróżniał się w rolach Żydów.
Bibliografia
Dąbrowski: Teatr w Lublinie; Estreicher: Teatra; Filler: Melpomena; Krzesiński: Koleje życia s. 338, 341, 342, 343, 354; Miłaszewski: Spraw. 1864-69; Pepłowski: Teatr we Lwowie I; Scena pol. w Łodzi s. 12; Afisz teatr. 1874 nr 41; Dz. warsz. 1852 nr 281.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1765–1965, PWN, Warszawa 1973. Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów stosowanych w źródłowej publikacji.
