Helena Herman
HERMAN Helena, zamężna Skrzyńska (ok. 1860 Warszawa - 4 VII 1916 Paryż), tancerka, śpiewaczka. Była prawdopodobnie starszą siostrą -> Wandy H. Od 13 I 1868 została przyjęta do corps de ballet WTR, do którego należała także w sez. 1871/72. Studia wokalne odbywała u C. Trombiniego oraz w Mediolanie u G. Lampertiego. Jako śpiewaczka debiutowała w Warszawie 14 IV 1879 w partii Rozyny ("Cyrulik sewilski"). Na początku 1880 zaangażowana została na stałe do zespołu opery WTR. W lipcu 1882 występowała w Pradze. W sez. 1883/84 (grudzień, styczeń, luty) śpiewała gościnnie we Lwowie i w Petersburgu, a w sez. 1884/85 w Berlinie, Pradze, Moskwie i Odessie. W październiku 1885 musiała z powodu choroby przerwać na dwa lata występy. Od kwietnia 1887 weszła ponownie do zespołu opery WTR. W 1887 koncertowała również we Lwowie i Krakowie. W 1889 śpiewała w operze włoskiej w Petersburgu i w Mediolanie, w 1890 wyjeżdżała na gościnne występy do Kolonii i Frankfurtu nad Menem, w 1892 do Berlina. Przez cały ten czas należała do zespołu opery warszawskiej. Dzięki urodzie i znakomitemu głosowi zrobiła w krótkim czasie wielką karierę. Sukces przyniosła jej szczególnie tyt. partia Carmen, śpiewana w ciągu wielu lat na scenach pol. i zagranicznych. S. Pepłowski pisał, że "gra jej pełna gracji i temperamentu południowego, wreszcie sam charakter głosu, czarowały słuchaczów, przykuwały niewolniczo uwagę widza do tej postaci pełnej żaru, namiętności, ruchliwej, nerwowej a śmiałej". Śpiewała m.in. partie tyt. w "Mignon" oraz Małgorzaty ("Faust"), Jadwigi ("Straszny dwór"), Laury ("Gioconda"), Magdaleny ("Rigoletto"), Pazia ("Hugonoci"), Anieli ("Kopciuszek"), Nancy ("Marta"), Leonory ("Faworyta"). Wskutek długotrwałej choroby straciła głos i musiała opuścić scenę. Wyszła za mąż za Konstantego Skrzyńskiego i zamieszkała we Francji.
Bibl.: Goślicki: Pamiętnik 1870, 1871; Owerłło; Pepłowski: Teatr we Lwowie II; Reiss: Almanach muz. Krakowa; EMTA 1885 nr 107 (il.), 1889 nr 301, 302, 1890 nr 368; Prz. tyg. 1884 nr 268; Tyg. ilustr. 1889 nr 357, 1890 nr 43; Chomiński; Krogulski.
Ikon.: A. Strobl (zakład lit. C. Angerer, Wiedeń): Portret, lit., Album artystek teatrów warszawskich, Warszawa 1884- MNKraków; Fot. pryw. i w rolach - Bibl. Nar. (Zakład Grafiki), MTWarszawa. IS PAN, SPATiF
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
