Marianna Majewska
MAJEWSKA Marianna, 1° v. Dąbrowska, 2° v. Uznańska (ur. ok. 1807 Warszawa - działała do 1864; zm. w Kamieńcu Podolskim), aktorka, dyr. teatru. Była siostrą -> Józefa M., żoną -> Leona Uznańskiego. Do 1830 stale, a później sporadycznie używała na scenie nazwiska panieńskiego. Od 1819 grała role dziecinne w baletach i komediooperach w warsz. T. Narodowym, następnie zaś była uczennicą warsz. Szkoły Dramatycznej. Śpiewu uczyła się u J. Krzesińskiego. 25 IV 1822 debiutowała w t. warsz. w roli Ludwiki ("Trafiła kosa na kamień"), nie jest pewne jednak, czy została wówczas zaangażowana. W 1823 i 1824 występowała z zespołem t. warsz. w Płocku, a następnie w Warszawie: od 1824 jako chórzystka, później przeszła na etat aktorki. W 1829 grała w warsz. T. Polskim pod dyr. J. Milewskiego (czerwiec-wrzesień) i w tym samym roku od września przeszła do zespołu T. Rozmaitości. 18 IV 1830 w Wilnie wyszła za mąż za Dąbrowskiego, ziemianina z Wołynia, i opuściła teatr. Po śmierci męża powróciła na scenę warsz., gdzie występowała pod nazwiskiem Dąbrowska od grudnia 1832 do 30 VI 1834; ostatni raz w jednej z najlepszych swych ról - Wiktorii ("Kucharki").
W następnych latach, do 1839, używała na przemian nazwisk Majewska i Dąbrowska, występując kolejno: w 1834 krótko w Krakowie, następnie do 1836 w zespole T.A. Chełchowskiego, m.in. w Płocku, Kaliszu, Łowiczu, w lipcu 1836 gościnnie w t. lwowskim. Jesienią 1836 zorganizowała własny zespół teatr, w Lublinie, wkrótce jednak połączyła go z zespołem K. Nowińskiego i występowała u niego w Lublinie także w 1837. 14X11 1837 przybyła z Wilna do Krakowa, nie wiadomo jednak czy tam występowała; w grudniu 1837 wystąpiła kilkakrotnie w T. Rozmaitości w Warszawie, m.in. jako Dorota ("Krakowiacy i Górale"). W 1838 grała w zespole W. Raszewskiego w Poznaniu, w sez. 1838/39 w t. krak., gdzie została zaangażowana. W 1839 wyszła za mąż za aktora i dyr. teatru Leona Uznańskiego i odtąd już stale występowała pod jego nazwiskiem. W 1840 wraz z mężem zorganizowała zespół, z którym w tymże roku wędrowała po prowincji. W lutym 1843, prawdopodobnie również z L. Uznańskim, kierowała zespołem w Sandomierzu. Później występowała: w 1843 w zespole W. Raszewskiego w Radomiu (maj) i Lublinie oraz w t. pozn. pod kier. Z. Anczyca, w 1844 w zespołach K. Nowińskiego w Płocku i W. Łozińskiego w Lublinie, w 1845 prawdopodobnie w Brześciu Litewskim i w Kobryniu, w sez. 1845/46 w zespole T.A. Chełchowskiego w Lublinie, w 1846 w Brześciu Litewskim i Świsłoczy. Od 1847 do 1860 (prawdopodobnie stale) występowała w t. w Kamieńcu Podolskim, kolejno w zespołach pod dyr. Pillik-Wolskiej, L. Słobodzińskiego, J. Piekarskiego. Musiała także posiadać koncesję na t. w Kamieńcu Podolskim, ponieważ w 1856 J. Piekarski nabył od niej prawo budowania nowego t. w tym mieście. W 1864 przebywała przez jakiś czas w Warszawie, na scenie jednak nie występowała. Wg A. Prusiewicza zmarła w Kamieńcu Podolskim.
Wg S. Krzesińskiego była to "kobieta ładna, wesoła, rezolutna, aktorka dobra". Występowała gł. w rolach subretek i młodych wieśniaczek, w późniejszych latach także w rolach tzw. "dam światowych", np. Lady Milford ("Intryga i miłość"). Wg K. Estreichera miała "głos mocny i czysty". Do najlepszych jej ról zaliczano Katarzynę ("Rodzina Mazurów") i Mirandolinę ("Mirandolina"); z innych wymienić należy: Katarzynę ("Anna Bell"), Klarę ("Śluby panieńskie"), Małgosię ("Nieproszeni goście"), Marcysię ("Młyn diabelski"), Amelię ("Jest temu lat szesnaście"), Kaprala ("Siedem dziewcząt pod bronią").
Bibl.: Estreicher: Historia sceny warsz. s. 35; Estreicher: Teatra I s. 99 1, 99 m, 284, 309, III s. 79, 80; Krzesiński: Koleje życia s. 193, 194, 196, 197, 207, 210, 239, 285; Pepłowski: Teatr we Lwowie I s. 150; Rocz. t. we Lwowie 1845; Rulikowski: Teatr warsz.; Gaz. warsz. 1829 nr 247; Opiekun Domowy 1871 nr 4; Ruś 1911 z. 1 (A. Prusiewicz); Chomiński; Jasiński.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
