Karolina Rutkowska
RUTKOWSKA Karolina, z Werterów (1766-1828), aktorka śpiewaczka. Była córką -> aktora Wertera, żoną -> Andrzeja R., matką - Katarzyny Aszperger, -> Józefy R., -> Polixeny R., -> Zofii Lasockiej i -> Anieli Starzewskiej. Do 1786 występowała pod nazwiskiem panieńskim. W 1783 występowała w t. dworskim w Nieświeżu. 13 V 1784 debiutowała w T. Narodowym w Warszawie w roli Wiolanty ("Fraskatanka"). W 1784-87 występowała w Lublinie, we Lwowie i Dubnie. 14 VIII 1786 wyszła w Lublinie za aktora Andrzeja R. Od 1787 grała w zespole W. Bogusławskiego w Wilnie, od 1790 w T. Narodowym w Warszawie, od 1795 we Lwowie, a od 1799 do 1801 ponownie w Warszawie. W 1801-07 występowała w Wilnie; 1808-12 prawdopodobnie w zespole męża, m.in. w Mińsku Litewskim; 1813-14 ponownie w Wilnie; 1815 wróciła do Warszawy, ale dopiero od 1818 została zaangażowana do T. Narodowego; 1 VII 1821 ustąpiła ze sceny. Grała "młode, żwawe kochanki, gadatliwe i przekomarzające się kobiety, subretki" ("Allgemeines Europaeisches Journal" Brno 1796), takie jak: Basia ("Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale"), Agatka ("Pan dobry jest ojcem poddanych"), Agnieszka ("Dziadek"). Występowała także w operach (w 1798 we Lwowie wykonywała na przemian z M. Jasińską "pierwsze partie").
Bibl.: Bernacki: Teatr; Estreicher: Teatra; Miller: Teatr i muzyka na Litwie; Got: Na wyspie Guaxary; Riabinin: Teatr w Lublinie; Szwankowski: Teatr Bogusławskiego; Wspomnienia aktorów; Kur. warsz. 1821 nr 114.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
