Józefa Skibińska
SKIBIŃSKA Józefa, z Piotrowskich, 1° v. Kamińska (5 XI 1794 Poznań lub Lublin - 12 III 1834 Korzyść k. Wilna), śpiewaczka, aktorka. Była prawdopodobnie siostrą - Zofii Bibianny Wygrzywalskiej, pierwszą żoną -> Kazimierza S., matką -> Wiktora S. Podobno była córką muzyka, który udzielał jej lekcji gry na fortepianie. Wg J.T.S. Jasińskiego w 1812 przybyła do Wilna ze swym pierwszym mężem, który tu wkrótce zmarł. W 1813 pod nazwiskiem Kamińska, już jako wdowa, zaczęła występować w t. wil., m.in. w operach "Echo w lesie" i "Siedem razy jedna". Przyjęta do zespołu t. wil. śpiewała początkowo w chórze opery oraz grała podrzędne role. 5 XI 1813 poślubiła w Wilnie aktora Kazimierza Skibińskiego i odtąd występowała pod jego nazwiskiem. W 1814 z zespołem wil. pod kier. M. Każyńskiego występowała w Rydze i Lipawie. W Wilnie śpiewu uczyła ją K. Frankowa; S. występowała tu również na koncertach organizowanych przez J. i K. Franków. Do 1820 stale występowała w t. wil., zdobywając tu stanowisko pierwszej śpiewaczki. W 1818 wraz z mężem wyjechała na gościnne występy do Warszawy i 3 X tego roku wystąpiła w T. Narodowym w partii Księżnej Navarry ("Jan z Paryża"). W 1820 opuściła Wilno i po gościnnych występach w Warszawie, udała się do Krakowa, gdzie od 1820 do jesieni 1823 występowała w t. krak. pod dyr. K. Skibińskiego. Z zespołem t. krak. występowała w tym okresie w Kaliszu i Poznaniu (1822), Kielcach, Radomiu i Płocku (1823). W listopadzie i grudniu 1823 występowała z mężem gościnnie w t. lwów., m.in. jako Floretka ("Gruba żałoba") i Zofia ("Dom sierot"), a następnie do lutego 1824 w Lublinie. Od marca do maja 1824 śpiewała gościnnie w t. warsz., m.in. Jadwigę ("Jadwiga królowa Polski"), Amenaidę ("Tankred"). W sez. 1824/25 występowała w Wilnie, w sez. 1825/26 w Krakowie pod dyr. K. Skibińskiego i z zespołem krak. w Poznaniu, Kaliszu i Płocku (1826); następnie w Lublinie (sez. 1826/27), Radomiu, Siedlcach, Grodnie (1827). W następnych latach w dalszym ciągu pod dyr. męża występowała w Wilnie (sez. 1827/28; już od sierpnia 1827), Grodnie (1828), Krakowie (sez. 1828/29), a latem i jesienią 1829 w Płocku i Kaliszu. Sez. 1829/30 spędziła znowu na scenie wil.; występowała tu jeszcze 1 XI 1830. Później wycofała się ze sceny. Mieszkała początkowo w Wilnie, później w Korzyści k. Wilna, gdzie zmarła.
Przez wiele lat była czołową śpiewaczką zespołu K. Skibińskiego i jego największą atrakcją - słynęła bowiem z pięknego, silnego, czystego sopranu, a także z urody i dobrej gry. K. Estreicher pisał, że "zachwycała śpiewem", nazywał ją "wyborną śpiewaczką a zarazem znakomitą aktorką". W 1822 podczas występów S. w Poznaniu zachwycał się jej śpiewem i grą H. Heine i pisał o jej partii Aliny ("Alina królowa Golkondy"): "takiej Aliny jeszcze nie słyszałem", "pokazała również grę, jaką rzadko się spotyka u śpiewaczki". Do najwybitniejszych partii i ról S. należały: Zetulba ("Kalif z Bagdadu"), Amenaida ("Tankred"), Alina ("Alina królowa Golkondy"), Rozyna ("Cyrulik sewilski"), Księżna Nawarry ("Jan z Paryża"), Agata ("Wolny strzelec"), Aspazja ("Axur"), Zofia ("Nowy Kopciuszek"), Basia ("Krakowiacy i Górale"), Pani Zeltner ("Kościuszko nad Sekwaną").
Bibl.: Brayer: Teatr Krakowa s. 21-23; Estreicher: Teatra; Got: Repertuar 1781-1843; Grot: Dzieje sceny w Poznaniu (tu m.in. opinia H. Heinego); Miller: Teatr i muzyka na Litwie s. 10, 108, 151-152, 183, 189, 190, 195, 196; Rulikowski: Teatr na Litwie s. 53-55; Skibiński: Pamiętnik; Stefański: Teatr w Kaliszu s. 34, 35, 39-40, 44; Witkowski: Świat teatr.; Gaz. Koresp. warsz. i Zagranicznego 1824 nr 50; Chomiński; Jasiński.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
