Autorzy

TAGLIONI Filippo (5 XI 1777 Mediolan - 11 IX 1871 Como), tancerz, baletmistrz, dyr. teatru. Był ojcem słynnej tancerki epoki romantyzmu Marii T. oraz tan­cerza i baletmistrza Pawła T. (oboje oni, a także żona Pawła, Amelia z Golsterów w okresie 1838-45 kilka­krotnie występowali gościnnie w Warszawie). Jako tancerz debiutował w 1794 w Pizie, potem występował m.in. w Livorno, Florencji, Wenecji, Turynie. Dosko­nalił swój kunszt taneczny u J.F. Coulona w Paryżu, gdzie od 1799 występował na scenie opery. Od 1802 był pierwszym tancerzem i baletmistrzem t. królew­skiego w Sztokholmie. Tu ożenił się z Jadwigą Zofią Karsten, córką szwedzkiego dramatopisarza Christia­na Karstena. Po 1805 pracował na wielu scenach, m.in. Wiednia, Mediolanu, Turynu, Paryża. W 1822-36 zwiedził niemal całą Europę wystawiając dla córki Marii swe balety, m.in. "Le Dieu et la Bayadere" (1830), "La Sylphide" (1832), "La Laitiere Suisse" (1832), "La Revolte au Serail" (1833), "La Filie du Danube" (1836). W 1837-42 był baletmistrzem w Petersburgu. W 1843 przybył do Warszawy i od września tego roku objął dyrekcję baletu w t. warsz. oraz warsz. szkoły baleto­wej. W listopadzie 1843 został też jednym z dyr. t. warsz., powołanie go jednak na to stanowisko ocenia się jako nieporozumienie. Działalność T. w Warszawie skupiała się przede wszystkim na pracy pedag., bowiem kierownictwo baletu powierzał stopniowo R. Turczynowiczowi. W ciągu dziesięciu lat wychował w Pol­sce cały zastęp doskonałych tancerzy z Anną i Karoliną Straus oraz Marią Frejtag na czele. Ułożył też dla warsz. szkoły baletowej kilka baletów, z których największym powodzeniem cieszyły się: "Wyspa Amazonek" (1845) i "Diabełek kulawy" (1846). Jako baletmistrz opracował specjalnie dla sceny warsz. liczne balety, m.in. "Dzień karnawału weneckiego", "Łowy Diany" (1844), "Pustoty karnawałowe" (1845), "Anetta, czyli Sen wieśniaczki" (1846), "Miłość przebudzona" (1852). Poza tym wystawił takie balety jak: "Gitana", "Rozbójnik morski", "Cień", "Markietanka i pocztylion". W pracy baletmistrzowskiej poma­gał mu występujący gościnnie syn Paweł (który w 1844-45 opracował też kilka baletów dla sceny warsz.), a od 1846 R. Turczynowicz. W lipcu 1853 T. wyjechał z Warszawy. Jak pisze J. Pudełek, "opuszczając War­szawę na zawsze, pozostawił nasz balet u szczytu roz­woju". Ostatnie lata życie spędził w swej posiadłości w Como.
Bibl.: EdS IX; Knaurs Ballet Lexikon, Munchen-Zurich 1958; Pudełek: Warsz. balet romantyczny (il.); Rulikowski: Teatr warsz.; G.B.L. Wilson: Dictionary of Ballet, London 1961; Afisze, MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973