Stanisław Trapszo
TRAPSZO Stanisław, pseud. Stachowski, Stachowicz (8 V 1862 lub 15 V 1863 Warszawa - 12 XII 1896 Kraków), aktor, dyr. teatru. Był synem -> Anastazego T. i Anny Eugenii z Ćwiklińskich, bratem - Marcelego T., -> Ireny T., -> Tekli T., mężem ->Antoniny Radwan. Debiutował w 1878 w zespob ojca w Lublinie pod pseud. Stachowski (zmienionym następnie na Stachowicz); w zespole tym grał do 1883, m.in. w Ciechocinku i Łowiczu. 16 VII 1881 ożenił się z aktorką Antoniną Radwan (właśc. Petronelą Bułat). W sez. 1882/ 83, wg S. Kaszyńskiego, kierował w Kaliszu własnym zespołem, ale raczej należał tam do zespołu A. Trapszy i B. Kremskiego. W lecie 1883 występował w warsz. t. ogr. Eldorado. 25 VIII tego roku debiutował w WTR w roli Władka ("Żołnierz królowej Madagaskaru"), a 5 IX w roli Adhemara ("Rozwiedźmy się"), już pod nazwiskiem Trapszo; mimo przychylnych recenzji nie został jednak zaangażowany. Od 17 XII 1883 sam, a od 8 I do I IV 1884 wspólnie z J. Szymborskim, prowadził zespół w Łowiczu. Od jesieni 1884 zaangażowany do t. pozn., występował tam do marca 1887; latem 1886 kierował z M. Trapszą występami zespołu pozn. w Kaliszu, w warsz. t. ogr. Alhambra i we Włocławku. W kwietniu i maju 1887 brał udział w objeździe Wielkopolski i Pomorza z G. Zapolska. W lipcu tego roku występował kilkakrotnie w warsz. t. ogr. Alhambra, potem znów towarzyszył G. Zapolskiej w jej tournee. W 1887 występował też zapewne w zespole K. i S. Sarnowskich w Płocku. Wiosną 1888 grał w Łęczycy z zespołem K. Hoffmana i J. Głodowskiego, a później z zespołem J. Teksla, m.in. w Łodzi, w warsz. t. ogr. Wodewil i w Piotrkowie. W 1889 z tym samym zespołem wyjechał do Rosji; we wrześniu tego roku przejął kierownictwo zespołu i dawał przedstawienia w Odessie i Kiszyniowie. Od września 1890 zaangażowany do t. lwow., pozostał tam do kwietnia 1896. A. Walewski tak scharakteryzował jego warunki zewnętrzne: "powierzchowność ujmująca, wzrost odpowiedni, rysy piękne, sceniczne, miły wdzięk w całej postaci, słodycz w obejściu". Wg Walewskiego był to "wyborny przedstawiciel typów polskiego wartogłowa kochanka, z dobrym sercem młodziana lub zmarnowanego utracjusza". Ważniejsze role: Motyliński ("Klub kawalerów"), Genio ("Pan Damazy"), Chudogęba ("Wieczór Trzech Króli"), Józio ("Oj, młody, młody"), Adolf ("Wielkie bractwo"), Fikalski ("Dom otwarty").
Bibl.: Czachowska: Zapolska; Dąbrowski: Teatr w Lublinie; Koryzna I s. 158, 163, 165; EMTA 1889 nr 315, 1896 nr 16, 51, 1897 nr 48 (il.); Kur. warsz. 1883 nr 219, 230; Teatr 1953 nr 1 (M. Ćwiklińska; tu il.); Chomiński; A. Walewski: Stanisław Trapszo, maszynopis, IS PAN.
Ikon.: Fot. pryw. i w rolach - zb. J. Gota Kraków (tbl. Artyści sceny lwowskiej).
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
