Józefina Zapałkiewicz
ZAPAŁKIEWICZ Józefina, pseud. Carnioli (1870 Warszawa - zm. po 1909), śpiewaczka. Kształciła się w warsz. Instytucie Muz. pod kier. M. Horbowskiego. W 1890, jeszcze jako uczennica, śpiewała na rautach i koncertach Warsz. Tow. Muz. oraz na popisie Instytutu Muzycznego. Recenzent "Echa Muzycznego Teatralnego i Artystycznego" podkreślił "staranne głosu kształcenie" (1890 nr 352), a po dalszych występach pisał o "szlachetnym mezzosopranie artystki, u której jednak brak temperamentu czuć się daje" (1890 nr 377). W marcu 1891 wystąpiła gościnnie w Piotrkowie. W 1892 (do grudnia) występowała pod pseud. Carnioli na scenie opery w Ołomuńcu, w 1893 w Brnie i Frankfurcie nad Menem. Śpiewała m.in. partie: Gildy ("Rigoletto"), Marty ("Marta"), Leonory ("Trubadur"), Mignon ("Mignon"). W Niemczech studiowała dalej pod kier. Pauliny Lucca. W październiku 1893 śpiewała na koncertach Tow. Muz. w Warszawie, po których recenzent "Echa Muzycznego Teatralnego i Artystycznego" (1892 nr 523) napisał: "dawne więc zalety pozostały, ale rozwoju właściwego talent nie uzyskał". W styczniu 1894 koncertowała z M. Horbowskim w Kaliszu i Radomiu, a od kwietnia tego roku została zaangażowana do t. lwow., gdzie po raz pierwszy wystąpiła w operze "Mignon". 8 XII 1894 debiutowała w WTR również w tyt. partii Mignon. Na początku 1895 przyjechała do Lwowa na osiemnaście występów i wzięła udział w uroczystości setnej rocznicy założenia sceny pol. (podczas tego pobytu wielkim powodzeniem cieszyła się w partii Jadwigi - "Straszny dwór"). Na wiosnę 1895 wyjechała do Rosji i występowała tam do 1897, m.in. w Moskwie i Odessie, odnosząc wg informacji prasy pol. duże sukcesy. Na sez. 1897/98 została zaangażowana do t. rządowego w Tyflisie. W 1898 śpiewała z wielkim powodzeniem partię Amneris ("Aida") w operze w Helsinkach, a 4 I 1901 tę samą partię w Warszawie. W 1902 została zaangażowana do opery w Charkowie, w maju tego roku koncertowała w Moskwie. W 1906 śpiewała we Włoszech. 27 X 1908 wystąpiła po raz ostatni w Warszawie w partii Amneris ("Aida") i 25 XI - Magdaleny ("Rigoletto"). W tym roku zaczęła wykładać w Instytucie Muz. w Krakowie. W 1909 występowała jeszcze na koncertach w Krakowie.
Bibl.: Reiss: Almanach muz. Krakowa; EMTA 1890 nr 335, 1891 nr 389, 1892 nr 481, 1894 nr 585, 1896 nr 40, 1897 nr 8; Kur. codz. 1894 nr 100, 340, 1895 nr 159, 1897 nr 216; Kur. warsz. 1901 nr 5, 1902 nr 125, 1908 nr 299, 327; Now. ilustr. 1905 nr 52.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
