Józef Zbrożek
ZBROŻEK Józef (ok. 1852 - 13 V 1912 Warszawa), aktor. Był synem Zygmunta Z. Gry aktorskiej uczył się u J. Chęcińskiego. Początkowo występował w przedstawieniach amatorskich Tow. Dobroczynności w Warszawie. 7 III 1873 był egzaminowany na scenie warsz. - przedstawił wtedy rolę Urbana ("Safanduły"). W sez. 1873/74 występował w zespole Z. Jaraczewskiego w Poznaniu. W 1874 debiutował w WTR: 22 VII grał Zdzisława ("Radcy pana radcy"), a 26 VII Kamila ("Emancypowane"). Debiuty nie były udane i Z. w latach następnych grał na prowincji. W 1875 występował w zespole M. Krauzego w Kielcach, potem u J. Łuby w Łodzi (lipiec), Sieradzu i Kaliszu (październik), w 1876 w warsz. t. ogr. Tivoli, w 1877 w warsz. t. ogr. Pod Lipką; następnie porzucił scenę i założył sklep z obuwiem. 21 IX 1876 ożenił się z aktorką zespołów amatorskich Marią Łobzowską. W latach osiemdziesiątych prawdopodobnie przez krótki okres występował we Lwowie, w 1891 starał się bez powodzenia o występy w WTR, w 1892 grał i reżyserował w zespole Ł. Kościeleckiego w Suwałkach, w maju 1893 wystąpił w wieczorze "muzyczno-deklamacyjnym" w Dąbrowie Górniczej. Wg W. Krogulskiego w 1900 należał przez pewien okres do zespołu WTR. W 1909 występował w Częstochowie. Zginął śmiercią samobójczą (otruł się z nędzy). Grał przede wszystkim role komediowe, m.in. Tralińskiego ("Wielkie bractwo"), Kleanta ("Skąpiec"), Genia ("Pozytywni"), Califourchona ("Czuła struna"), Papkina ("Zemsta"), niekiedy także dram., np. Kalba ("Intryga i miłość").
Bibl.: Filler: Melpomena (il.); Koryzna I s. 131; Olszewski: Z kronik teatr.; EMTA 1891 nr 423; Kur. warsz. 1912 nr 133; Wiek 1877 nr 159; Afisze, WAPŁódź; Chomiński; Jasiński; Krogulski; Krzesiński: Raptularz.
Ikon.: Fot. pryw. (tbl. M. Krauzego) - IS PAN.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
