Franciszek Żebrowski
ŻEBROWSKI Franciszek Salezy (1787 Warszawa - 29 VI 1854 Kraków), aktor, śpiewak. Był synem Wojciecha Ż. i Marianny z Krzyżanowskich, ojcem -> Aleksandry Ż., -> Anieli Ż. i -> Cecylii Ż. W 1806-13 służył w wojsku, w 1813 dostał się do niewoli rosyjskiej. Po uwolnieniu debiutował zapewne już w 1816 w Kaliszu u K. Bauera. W 1817-35 należał stale do zespołu t. krak.; brał też udział w letnich występach m.in. w Radomiu, Kaliszu, Płocku, Łowiczu. W 1826 debiutował w t. warsz.: 7 IX w roli Telembskiego ("Jan Grudczyński"), a 21 IX w roli Figara ("Cyrulik sewilski"). W 1827 występował gościnnie w Radomiu u I. Brelewskiego. W 1835-39 był reżyserem zespołu amatorskiego w Sandomierzu. W 1841 występował, a może nawet kierował zespołem w Żytomierzu. Od 1842 należał znowu do zespołu t. krak., ale występował rzadko i był używany "do szczególnych poruczeń", a od 1846 do 1854 był tam rekwizytorem.
W młodych latach był "w rolach kochanków chwalony z głosu muzykalnego, ale ganiony dla gry zimnej", potem zaś "wiek go pochylił, a pamięć odeszła" (K. Estreicher). Grał m.in. Stacha ("Krakowiacy i Górale"), Hurrę ("Kościuszko nad Sekwaną"), Piotra ("Zrzędność i przekora"), Dorivala ("Róża z gór alpejskich"). Ożeniony był z Katarzyną z Kowalskich.
Bibl.: Estreicher: Teatra; Got: Repertuar 1781-1843; Got: Teatr Meciszewskiego; Krzesiński: Koleje życia s. 242, 243 (il.), 292, 298, 306; Kur. warsz. 1826 nr 211, 223; Afisze, IS PAN; Chomiński; Jasiński.
Ikon.:J. Urbański: Portret, lit., repr. Krzesiński: Koleje życia.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
