Antoni Szymon Żukowski
ŻUKOWSKI Antoni, Szymon (ok. 1766 - ok. 1834), aktor, dyr. teatru. Był synem Macieja Ż., mężem -> Józefaty Ż., ojcem -> Amelii Chełmikowskiej. W 1790-92 kierował zapewne zespołem w Mińsku Litewskim (u A. Millera podane imię Szymon). W maju i czerwcu 1792 występował ze swym zespołem w Wilnie (wiadomość ta, jak i niektóre inne, może też dotyczyć -> Kazimierza Żółkiewskiego). Ok. 1795 kierował zapewne t. w Mohylewie; dawał tam przedstawienia w języku pol. i rosyjskim. Z zespołem swym wyjeżdżał do Szkłowa do t. prywatnego gen. Zorycza. W 1795 występował też prawdopodobnie w Wilnie u Żółkiewskiej, w 1796 zaś u D. Morawskiego w Grodnie i Wilnie. W tym czasie ożenił się z aktorką Józefatą Bołądź. W Wilnie pozostał zapewne do 1801; w 1797 podobno wraz z Różańską kierował t. wil. (wiadomość wątpliwa, bo od 1796 dyr. był stale D. Morawski). W lipcu 1800 grał w Grodnie (może z własnym zespołem). W 1801-04 występował w zespole M. Każyńskiego, m.in. w Grodnie i Mińsku Litewskim (w czerwcu 1803 grał zapewne gościnnie w Wilnie), w 1804 u J. Szymańskiego w Grodnie, a w 1806 tamże u Salomei Deszner, potem u Więckowskiego. Od 1811 prawdopodobnie stale do 1834 kierował wraz z żoną t. w Mińsku Litewskim, wyjeżdżając często ze swym zespołem do Mohylewa i innych miast. W 1816 wspólnikiem Ż. był K. Kamiński (latem 1816 zespół ich występował w Zelwie). W 1818 współdyr. t. mińskiego był K. Skibiński. Ż. grał m.in. Barona von Sztulbeina ("Figle pazia").
Bibl.: Miller: Teatr i muzyka na Litwie; Rulikowski: Teatr na Litwie s. 15, 24, 74; Simon: Dykcjonarz s. 49-51; Witkowski: Świat teatr.; Wspomnienia aktorów; Kur. litew. 1816 nr 56. 57, 1817 nr 28; Wizerunki i Roztrząsania Naukowe. Poczet nowy drugi, t. 18, Wilno 1840 s. 101, 103-104; Afisze, MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
