Elżbieta Kowalewska-Czaharska
KOWALEWSKA Elżbieta Pelagia, także Lidia, z Herszaftów lub Hershaftów, także Czahurska, pseud. Czaharska (2 IX 1905 Lwów - 29 IV 1967 Warszawa), aktorka. Była córką Mariana i Stefanii Herszaftów, żoną Cypriana Leona K., dyr. fabryki papieru w Jeziornej pod Warszawą, matką aktora Krzysztofa Kowalewskiego. Przed II wojną świat. używała na scenie pseud. Czaharska. W 1927 ukończyła Oddział Dram. przy Państw. Konserwatorium Muz. w Warszawie. Od sez. 1927/28 występowała w T. Praskim. Na sez. 1929/30 została zaangażowana do T. Ateneum - grała tam Dionizę ("Pani prezesowa"), Marynę ("Podhale tańczy"), Marię ("Karol i Anna"), Selimę ("Turandot",). W 1930-33 występowała w warsz. T. Polskim (być może w sez. 1932/33 także gościnnie w T. Nowym w Poznaniu) w takich rolach, jak: Jennie ("Kawaler-papa"), Nike Trojańska ("Noc listopadowa"), Lucy ("Jim i Jill"), Wiera ("Porucznik Przecinek"), Marta ("Dzień bez kłamstwa"). Na sez. 1933/34 przeniosła się do T. im. Słowackiego w Krakowie, nast. wróciła do Warszawy i od sez. 1934/35 pracowała w T. Kameralnym. W sez. 1938/39 ponownie należała do zespołu T. im. Słowackiego w Krakowie, grała tu m.in. Meg ("Rodzina Whiteoaków"). W okresie okupacji niem. pracowała jako kelnerka w warsz. kawiarni "Sztuka" i zajmowała się handlem. Po II wojnie świat. pocz. grała w Kielcach (1945-sez. 1945/46), potem w Warszawie w Studio T. MO (sez. 1946/47), w Miejskich T. Dramatycznych (1947/48, 1948/49), w T. Narodowym (1949/50-1951/52), nast. w T. im. Ja-racza w Olsztynie (1952/53-1954/55) i T. im. Bogusławskiego w Kaliszu (1955/56-1958/59). W okresie powojennym występowała w rolach charakterystycznych, m.in. jako: Inez ("Przy drzwiach zamkniętych"), Julia ("Mężczyzna"), Dorota ("Takie czasy"), Walczakowa ("Odezwa na murze"), Juliasiewiczowa ("Moralność pani Dulskiej"). Przez wiele lat była związana z aktorem M. Winklerem.
Bibl.: Almanach 1966/67; Irzykowski: Recenzje; Kaszyński: Teatralia; Krasiński: Teatr Jaracza; Lorentowicz: T. Polski; Wilski: Szkolnictwo; Kur. Warsz. 1928 nr 5; Pani (sierpień 1992); Scena i Widownia Warsz. 1948 nr 5 (il.); Teatr 1967 nr 22; Afisze, programy IS PAN; Akta (tu fot., w
odpisie aktu zgonu - nazwisko panieńskie Czahurska), ZASP; Rymkiewicz: T. Powszechny.
Ikon.: Fot. - IS PAN.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
