Scenografia

KRASSOWSKI Feliks, pseud. Feliński (2 lipca 1895 Warszawa – 9 sierpnia 1967 Warszawa), scenograf.

Był synem Stanisława Krassowskiego, urzędnika kolejowego, i Karoliny z Rudzińskich, mężem Marii Magdaleny Kordowskiej. Studiował w Warszawie w Szkole Rysunkowej im. Gersona (1911–14), w Szkole Sztuk Pięknych u  {#os#18037}Wincentego Drabika{/#} (1914–15) oraz w Szkole Sztuk Pięknych w Kijowie (1916–18, malarstwo u K. Krzyżanowskiego, gdzie równocześnie debiutował jako scenograf w T. Studya S. Wysockiej (Siostra Beatrix, 25 marca 1917). Ponadto wykonał tu m.in. scenografię wg projektów H. Józefskiego do głośnego przedstawienia Balladyny (1917) oraz samodzielnie do Uczonych białogłów, Rosmersholmu, Cyda, nast. Ciotuni (1918). W przedstawieniach T. Studya uczestniczył też jako adept (pod pseud. Feliński). W 1919 współpracował z warsz. t. letnim Bagatela, w sez. 1919/20 z teatrem w Inowrocławiu, 1921–24 z T. Narodowym w Toruniu (np. Sen nocy letniej), 1924–26 z T.  im.  Słowackiego w Krakowie (m.in. Zaczarowane koło, Tumor Mózgowicz, Zwiastowanie). W 1926 wziął udział w ekspozycji grupy plastyków „Jednoróg”, wystawiając wiele projektów scenograficznych, w tym samym roku została wydana z inicjatywy T. Peipera (nakładem „Zwrotnicy”) broszura Krassowskiego pt. Scena narastająca, gdzie postulował dekoracje oszczędne, uzupełniane w miarę rozwoju akcji:

Budowle sceniczne raz ukazane nie znikają przy następnych zmianach miejsca, lecz trwają na scenie, wiążąc się z następnymi budowlami w organiczną całość konstrukcyjną.

Dekoracje architektoniczne dostosowane do trudnych warunków objazdowych projektował w 1926–27, w czasie pracy w Reducie w Wilnie i Grodnie, gdzie przygotował m.in. bliską kubizmowi scenografię do Cyda, a także ekspresjonistyczną do Snu w reż. {#os#15809}Edmunda Wiercińskiego{/#}. W 1927 z grupą artystów związanych z Wiercińskim opuścił Redutę i został scenografem T. Nowego w Poznaniu; opracował m.in. Śnieg S. Przybyszewskiego, Łyżki i księżyc, Metafizykę dwugłowego cielęcia i Maski. Inscenizację plast. tej ostatniej sztuki S. Marczak-Oborski uważał za najkonsekwentniejszą ekspozycję metody „sceny narastającej”.

W 1928–33 pracował w T. Miejskim w Bydgoszczy (m.in. nagroda państw. za „pomysłowe i pełne prostoty” zaprojektowanie izby weselnej w Weselu w 1932, cyt. za J. Formanowicz). W 1933–35 był scenografem w T. Ziemi Pomorskiej w Toruniu, w sez. 1936/37 w T. Miejskim w Częstochowie, 1938/39 w T. Miejskim w Sosnowcu.

Podczas II wojny światowej przebywał w Warszawie, malując i pracując zarobkowo w wytwórni przypraw do zup.

W 1945–46 był pełnomocnikiem Wydz. Kultury i Sztuki w Olsztynie na okręg mazurski, 1946–49 scenografem Teatru Polskiego w Bielsku i Cieszynie, gdzie projektował dek. i kostiumy m.in. do Poskromienia złośnicy, za które otrzymał III nagrodę na Festiwalu Szekspirowskim w 1947. Od 1949 do 1966, tj. do przejścia na emeryturę, pracował w T. Wybrzeże w Gdańsku; projektował tu m.in. scenografię do Mariany Pinedy, Cyda, Sułkowskiego, Wojny trojańskiej nie będzie. Współpracował też m.in. z T. Polskim w Poznaniu (Zemsta, 1949), Bałtyckim T. Dramatycznym w Koszalinie (Śluby panieńskie, Szelmostwa Skapena, 1954), T. Powszechnym Woj. Gdańskiego (Ich czworo, 1959). W dniu 4 stycznia 1958 odbył się jubileusz czterdziestolecia pracy scenograficznej K. w T. Wybrzeże podczas przedstawienia Cyda w jego opracowaniu.

Był autorem szkiców i artykułów na tematy teatralne. Od początku swej twórczości, wrogi scenografii naturalistycznej, tworzył dek. wyraźnie architektoniczne, funkcjonalne, z tendencją do monumentalności i dbałością o właściwe komponowanie całej przestrzeni scenicznej. Jego dekoracje, szczególnie na prowincji, budziły wg M. Fik „najczęściej zaskoczenie, z rzadka dostarczając twórcy zasłużonego uznania”. Podobnie S. Marczak-Oborski określał go, jako jednego z „najciekawszych i najbardziej twórczych scenografów polskich, notorycznie niedocenianego”. Pisał też: „Był artystą oryginalnym, wniósł coś własnego, nieopatrzonego, podnosił rangę każdego spektaklu i każdego teatru”. „Posługiwał się formami skrótowymi, przejrzystymi, geometrycznymi – zgodnie ze smakiem i wyobrażeniami sztuki nowoczesnej”.

Bibliografia

Ciesielski: Teatr pol. w Gdańsku; Fik: 35 sezonów; Formanowicz; Iwaszkiewicz: Wysocka s. 70, 76; Kwaskowski s. 204, 205, 209, 214–232, 301–305; Marczak-Oborski: Teatr 1918–39; Marczak-Oborski: Teatr 1918–65; Misiorny: Teatry Ziem Zachodnich; Myśl teatralna polskiej awangardy, Warszawa 1973 (przedruk Sceny narastającej F. K.); Orlicz s. 331 (il.); Papee: Dziesięć lat s. 19; SAP warsz.; Simon: Spis przedstawień Reduty; Strzelecki: Kierunki scenografii; Strzelecki: Plastyka teatr.; Szczepkowska: 20 lat t. na Wybrzeżu (il.); Trzechlecie T. N. w Toruniu (il.); Wilski: Wielka tragiczka; Życie teatr. w Częstochowie; Żywot: Dwadzieścia sezonów; Dz. Bałt. 1958 nr 8; Listy z Teatru 1949 nr 32 (il.); Pam. Teatr. 1988 z. 1–2 s. 232–233 (S. Marczak-Oborski, cyt.); Życie Warsz. 1967 nr 190; Afisze i programy (m.in. Wieczór Trzech Króli, Bielsko 1949), projekty scenograficzne, IS PAN; Akta (tu fot.), ZASP.

Ikonografia

Fot. – Arch. Dok. Mech., MTWarszawa, ZASP.

Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1900–1980 t.II, PWN Warszawa 1994
Zachowano konwencję bibliograficzną i większość skrótów używanych w źródłowej publikacji.