Scenografia

TORWIRT Leonard (12 lub 28 XI 1912 Wilno - 9 XI 1967 pod Ciechanowem), scenograf. Był synem Wilhelma T. i Pauliny z domu Romejko, mężem Anny T., konserwatora zabytków. Do szkoły uczęszczał w Wilnie, tam też w 1931 skończył dział malarstwa dekoracyjnego w Szkole Rzemiosł Artyst., w której nast. podjął pracę jako instruktor. Równocześnie statystował w T. Miejskich i wyko­nywał dorywcze prace w ich pracowni scenogra­ficznej. W 1938 podjął studia na Wydz. Sztuk Pięk­nych Uniw. Stefana Batorego. W 1940-41 pracował jako scenograf w wileńskim t. żydowskim i doryw­czo w T. Małym. Podczas okupacji niem. pracował przy konserwacji kościołów i jako malarz szyldów. W lipcu 1944 podjął pracę w pracowni scenogra­ficznej Polskiego T. Dramatycznego w Wilnie, a w maju 1945, wraz z zespołem tego teatru, repa­triował się do Torunia. Tam od listopada t.r. był etatowym scenografem T. Ziemi Pomorskiej; pier­wszą jego pracą była "Szkoła żon" (1945). Za dyrekcji W. Horzycy stworzył wiele interesujących sceno­grafii do sztuk w jego inscenizacji, m. in. do "Snu nocy letniej" (1946), "Za kulisami" (1946), "Wesela" (1947), "Mozarta i Salieriego" (1948), "Pugaczowa" (1948), a niekiedy także do prac innych reżyserów, np. do "Pastorałki" (1948) w reż. H. Małkowskiej. O wyróżnionej na konkursie szekspirowskim sce­nografii do "Romea i Julii" (1947) pisał K. Puzyna: "Nowoczesność dekoracyj Torwirta nie polegała zre­sztą wyłącznie na owej logice dysonansu, cała ich struktura, nawet pomarańczowe pasy miały chara­kter wybitnie nowoczesny. I ten swoisty amalgamat współczesności z elementami teatru elżbietańskiego, wtopionymi weń całkowicie, a jednak nie zagubio­nymi - oto najcenniejsze osiągnięcie toruńskiego eksperymentu". W sez. 1947/48, po połączeniu te­atrów w Toruniu i Bydgoszczy, pracował także dla sceny bydgoskiej. Równocześnie był asystentem na Wydz. Sztuk Pięknych Uniw. Mikołaja Kopernika, gdzie w 1947 ukończył studia przerwane z powodu wojny. Pracował też jako konserwator zabytków. Po opuszczeniu w 1948 Torunia przez Horzycę, którego intencje jako inscenizatora doskonale rozu­miał i realizował w swych projektach, współpraco­wał z nim do 1953 opracowując scenografię do wystawianych przez niego w Poznaniu (1948-49) i Wrocławiu (1953) sztuk z repertuaru toruńskiego. Nadal też do 1950 projektował scenografie dla T. Ziemi Pomorskiej w Toruniu (np. do "Błękitnej po­rcelany", 1949), a sporadycznie także dla innych scen, np. do "Rozbitków" (1951) w T. Młodego Widza we Wrocławiu. Stopniowo jednak odchodził od te­atru. W 1952 objął stanowisko kier. Katedry Te­chnologii i Technik Malarskich na Uniw. Mikołaja Kopernika, a w 1958-60 był tam dziekanem Wydz. Sztuk Pięknych. Zginął w wypadku samochodowym.
Bibl.: Fik: 35 sezonów; Kuchtówna: Wielkie dni (il.; tu przedruk rec. K. Puzyny); Strzelecki: Plastyka teatr.; Chrze­ścijański Informator Kulturalny 1988 nr 2; Pam. Teatr. 1965 z. 2 s. 155-160; Pomorze 1967 nr 23 (J. Frycz; il.).
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994