Dramat muzyczny w 3 aktach; libretto: kompozytor wg powieści Josepha Conrada.
Prapremiera: Łódź 14 II 1976.
Osoby: Marlow - rola mówiona; Jim - tenor; Doramin - baryton; Tanila - sopran; Cornelius - bas; mułła - tenor; dostojnik - bas; prokurator - baryton; obrońcy - tenor; sędziowie - 2 barytony i bas; kapitan - baryton; bosman - tenor; Dain - rola pantomimiczna; muezin - tenor; pielgrzymi, marynarze, goście w lokalu, orkiestra damska, Patusańczycy, wojownicy.
Akcja rozgrywa się na Dalekim Wschodzie u schyłku XIX w.
Akt I. Obraz 1. Statek "Patna" wiozący pielgrzymów tonie podczas morskiej burzy. Załoga, a wśród niej pierwszy oficer Jim, opuszcza pokład, pozostawiając pielgrzymów na łasce losu. Skaczącego do szalupy Jima gonią przekleństwa starego Araba, przepowiadającego rychłą zemstę Allacha.
Obraz 2. Odbywa się posiedzenie sądu morskiego. Jim za opuszczenie statku w momencie katastrofy i nieudzielenie pomocy tonącym pasażerom zostaje zdegradowany i pozbawiony praw marynarza.
Obraz 3. Jim przychodzi do portowego baru. W rozmowie z Marlowem, który był obecny na rozprawie sądowej, stara się usprawiedliwić i wytłumaczyć swoją ucieczkę z tonącej "Patny"; dręczony wyrzutami sumienia pragnie za wszelką cenę jakiejś okazji do rehabilitacji. Marlow wysyła Jima do swego przyjaciela Steina, który ma mu pomóc w dalszym życiu.
Akt II. Do malajskiej wioski w dalekim Patusanie przybywa Jim, który jest obecnie przedstawicielem firmy "Stein and Co". Tubylcy witają przybysza śpiewem i tańcami, a syn wodza Doramina, Dain, zawiera z nim przyjaźń. Tylko Cornelius, były pracownik firmy Steina, złorzeczy Jimowi, który odebrał mu posadę i pokaźne dochody. Mieszkańcy odprowadzają gościa do jego domu, po czym rozchodzą się. Wówczas do Jima zbliża się Tanila, pasierbica Corneliusa. Romantyczne to spotkanie przerywa Cornelius, który domaga się, by Tanila wróciła do domu. Jim zatrzymuje jednak dziewczynę i przepędza Corneliusa, który odchodząc grozi obojgu zemstą.
Akt III. Spokojny Patusan został znienacka zaatakowany przez bandę piratów. Jim obiecuje mieszkańcom wioski, że nakłoni piratów do spokojnego odpłynięcia; nie wie, że żądny zemsty Cornelius postanowił zdradzić wioskę i przeprowadzić bandytów ukrytą w dżungli ścieżką. Po powrocie ze statku piratów Jim ręczy Doraminowi swoim honorem i życiem, że napastnicy odpłyną bezzwłocznie po otrzymaniu żywności i zapasu wody. Uspokojeni Patusańczycy powracają do swych codziennych zajęć. Zapada wieczór. Nagle niebo rozświetla łuna pożaru i rozlegają się strzały. Jim w pośpiechu zbiera wojowników i rusza przeciw piratom. Po pewnym czasie Patusańczycy powracają po zwycięskiej potyczce, okupionej niestety śmiercią młodego Daina. Oszalały z rozpaczy Doramin sądzi, że sprawcą tego nieszczęścia jest Jim. Jim zaś wie, że teraz właśnie może uratować swój honor utracony przed laty na "Patnie" i stając śmiało przed wodzem Patusańczyków, pada od jego kuli.
Pisany dla Teatru Wielkiego w Łodzi i w 1973 nagrodzony na konkursie kompozytorskim w Monte Carlo "Lord Jim" stanowi, jak można przypuszczać, początek nowego etapu twórczości Romualda Twardowskiego. Zaznacza się tu już bowiem wyraźna przemiana stylu, choć nie zmienia się zasadnicza postawa twórcza. "Piszę zawsze dla konkretnego odbiorcy - powiada Twardowski, wyrażając niejako swoje artystyczne credo - tworząc zaś "Lorda Jima", miałem na myśli w pierwszym rzędzie audytorium młodzieżowe, gdyż sądzę, że problematyka zawarta w tym dziele powinna być dla młodzieży atrakcyjna." W "Lordzie Jimie" odszedł kompozytor od ulubionego "neoarchaizmu" i zachowując swój styl - wzbogacił go o środki dawniej nie stosowane, jak aleatoryka oraz śpiew na nieokreślonej wysokości dźwięku (stanowiący najczęściej płynne przejście od prozy do pełnej kantyleny). Nie utracił przy tym język muzyczny Twardowskiego swej prostoty i przystępności.
Źródło: Przewodnik Operowy Józef Kański, PWN 1997
Ukryj streszczenie