Teatry i zespoły

O teatrze Rex mówiło się również Wielka Rewia. Mieścił się w budynku przy Karowej 18, który wzniesiono 1897 roku, by prezentować panoramę Golgota Jana Styki. Autorem projektu architektonicznego był Karol Kozłowski.

Rex miał scenę większą niż Teatr Wielki, a widownię na prawie 1700 miejsc. Był to efekt przebudowy, którą wykonano kolejno w 1921 i 1931 roku. Sam teatr Rex mógł rozpocząć działalność dzięki inwestycji finansisty Orlańskiego, który kilka lat wcześniej finansował teatr Stańczyk.

Było to być może z racji wielkości miejsce „przeklęte”, bowiem żadna teatralna impreza nie utrzymała się tam dłużej niż pół roku. A może zawinił brak ocieplenia, który nie pozwalał w sezonie jesienno-zimowym okazywać wykwintnych wieczorowych toalet?

Na tej scenie, nie zyskał przychylności widzów m.in. Teatr Artystów ZASP, który zakrojony był na wielką artystyczną skalę. Rex bezpośrednio zajął miejsce niewydarzonej imprezy rozrywkowej Alhambra, a zbudowany został na bazie zespołu zamkniętego trzy tygodnie wcześniej teatru Banda. Fryderyk Jarosy, Adolf Dymsza, Konrad Tom, Zula Pogorzelska, Eugeniusz Bodo, Lena Żelichowska, Dora Kalinówna, Stefcia Górska, Chór Dana, Feliks Parnell i Zizi Halama, to nazwiska, które uprawomocniły tytuł inauguracyjnej rewii - „Zjazd gwiazd".

Kolejne programy przygotowywane były z rozmachem, ale administracja oraz spory koszt utrzymania nazwisk na afiszach spowodowały, że teatr szybko upadł. Warto zaznaczyć, że na tej scenie spotkali się Andrzej Włast, utożsamiany z literacką szmirą, oraz Fryderyk Jarosy, strażnik wysokiej jakości programów kabaretowych.

Jarosy zrezygnował ze współpracy już 1 września 1933 i otworzył swój teatr Cyganerię. Rex zaś powoli staczał się po równi pochyłej. Prześladował go również pech. Każdy program przynosił plotkę lub sensację. Tu po raz pierwszy wystąpiły objawy śmiertelnej choroby Zuli Pogorzelskiej. Tu Loda Halama zniknęła na kilka dni, by odnaleźć się na Jasnej Górze w Częstochowie, o czym szeroko informowała prasa.

Teatrowi nie pomogły również gwiazdy zagranicznych scen: komik Wiktor Chenkin, akrobatyczny duet Héléne et Jean. Magik Grock (Audrien Wettach), którym zachwycali się widzowie aren cyrkowych na całym świecie, zapełnił widownię przy Karowej przez jedynie 3 wieczory. Na niewiele zdały się mistrzowska ręka i talent Mariana Hemara, który wyreżyserował ten ostatni program i napisał do niego teksty.

Rex w tym czasie użyczał sceny zaprzyjaźnionemu teatrowi Nowa Komedia. Na scenie przy Karowej, Stefan Jaracz oraz Maria Modzelewska gromadzili publiczność spektaklami Firmy Mariana Hemara. Ten zabieg nie pomógł przezwyciężyć kryzysu. 20 listopada 1933, teatr, który miał wszystkie atuty: gwiazdy, przestrzeń i twórców, zakończył działalność. Włast nie zrezygnował jednak. 30 grudnia 1933 w tym samym miejscu otworzył nowy teatr Wielką Operetkę.

Ewa Hevelke (2017)

Bibliografia

• Edward Krasiński, Warszawskie sceny 1918–1939, P.I.W., Warszawa 1976
• Ludwik Sempoliński, Wielcy artyści małych scen, Czytelnik, Warszawa 1977
• Loda Halama, Moje nogi i ja, Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1984
• Barbara Król-Kaczorowska, Teatry Warszawy, P.I.W., Warszawa 1986
• Feliks Parnell. Moje życie w sztuce tańca. Pamiętniki 1898 - 1947, Wydawnictwo GRAKO, Łódź 2003
• Anna Lisiecka, Loda Halama, Zona Zero, Warszawa 2017

Sezon: 1933 / 1934