Teatry i zespoły

Kabaret literacki, prowadzony przez Janusza Minkiewicza i Światopełka Karpińskiego, został powołany na fali powodzenia szopek politycznych ich autorstwa. Inicjatorem teatru był Jerzy Życki, właściciel kawiarni Café-Club, która mieściła się przy skrzyżowaniu ulic Nowy Świat i Aleje Jerozolimskie. Na piętrze, w niewielkiej sali, która mogła pomieścić ok. 100 osób, w trzynastu rzędach krzeseł, odbywały się wieczory satyry.

Teatr był poważną konkurencją dla scen o ustalonej renomie. Cięty dowcip i ostra satyra, przedstawiane były przez pierwszorzędnych artystów estrady. Gwiazdą teatru i nazwiskiem przyciągającym publiczność w pierwszym programie była Mira Zimińska. Później zespół stanowili m.in.: Jadwiga Andrzejewska, Janina Godlewska, Maria Nobisówna, Kazimierz Krukowski, Andrzej Bogucki.

Składały się na nie również propozycje klasyczne, jak wiersze i piosenki modernistycznej bohemy, przypomniane przez Zimińską. Pomieszanie stylistyk spowodowało, że nie dla wszystkich był jasny styl teatru, co wpływało na niestabilność frekwencji widzów.

Ponieważ teksty dla teatru pisali głównie Karpiński i Minkiewicz, a jego siłą napędową był entuzjazm młodych ludzi skupionych wokół pisma Cyrulik Warszawski, szybko wyczerpał się zapał dla regularnego przygotowania kolejnych programów.

Należy jednak zaznaczyć, że Teatr 13 Rzędów wskazał nowy, polityczny, groteskowy kierunek rozwoju kabaretu literackiego i jest to jego niewątpliwa zasługa.

Ewa Hevelke (2018)

Bibliografia:

• Jerzy Zaruba, Z pamiętników bywalca, wyd. ISKRY, Warszawa 1968
• Tadeusz Żeleński Boy, Pisma XXVI, P.I.W., Warszawa 1969
• Edward Krasiński, Warszawskie sceny 1918–1939, P.I.W., Warszawa 1976
• Ludwik Sempoliński, Wielcy artyści małych scen, wyd. Czytelnik, Warszawa 1977
• Mira Zimińska-Sygietyńska, Nie żyłam samotnie, Wyd. Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1988
• Tadeusz Wittlin, Ostatnia cyganeria, wyd. Czytelnik, Warszawa 1989
• Janusz Minkiewicz, Bilans osobisty, wyd. TRIO, Warszawa 2001

Sezon: 1936 / 1937