Artykuły

Jean Paul Sartre napisał "Przy drzwiach zamkniętych" w 1944 roku, ale choć początkowo doszukiwano się w tej sztuce nawiązań do wojny, to jednak bardzo szybko ogłoszono ją przede wszystkim manifestem egzystencjalizmu. I tak pozostało do dziś, mimo iż fascynacja tą formacją filozoficzno-intelektualną dawno już minęła. Jeżeli jednak "Przy drzwiach zamkniętych" wraca na współczesne sceny, to przede wszystkim za sprawą trafnej metafory życia człowieka, choć akcja sztuki dzieje się najwyraźniej w Piekle, dokąd jej bohaterowie trafiają po ziemskiej śmierci.

Dla wielu młodych widzów egzystencjalizm jest pojęciem zgoła historycznym, natomiast konieczność odpowiedzialności za własny los i postępowanie - doświadczalnie rzeczywistym i oczywistym. Dlatego, mimo pewnej nachalności przesłania i zwietrzałego meritum, sztuka Sartre'a broni się i sprawdza całkiem dobrze w pięćdziesiąt lat po premierze..

Bohaterowie dramatu żyli kiepsko i grzesznie, choć, nawet przed sobą, do przewin nieskorzy byli się przyznać. Ich spotkanie - w dziwnym wnętrzu, odizolowanym od świata(?) tytułowymi, zamkniętymi drzwiami - powoduje jednak, że stare potknięcia, a nawet przestępstwa, wracają teraz ze zdwojoną siłą. Nikt jednak nikomu, niczego, nie chce wybaczyć, nikt nie przyjmuje cudzego usprawiedliwienia, nikt nie znajdzie w tym symbolicznym Piekle także samotności. Z kręgu winy nie ma bowiem ucieczki, a każdy wybór musi nieść za sobą konsekwencję, w postaci samoudręki lub udręki zgotowanej przez innych ludzi. Wedle Sartre'a ta szarpanina nie ustaje nawet w niebycie, bo Piekło może być w zaświatach, ale równie dobrze może funkcjonować w świadomości żyjącego człowieka. Być może, sugeruje autor, przede wszystkim w niej.

Premiera dramatu pt. "Przy drzwiach zamkniętych" odbędzie się dzisiejszej soboty, w Teatrze Nowym w Zabrzu. Reżyserem i autorem scenografii do przedstawienia jest Zbigniew Stryj. W mrocznym kwartecie, uwięzionym w piekle wspomnień, zagrają: Jolanta Niestrój-Malisz, Danuta Lewandowska, Jerzy Gniewkowski i Artur Święs.