Artykuły

"Nasza klasa. Historia w XIV lekcjach" Tadeusza Słobodzianka to pierwszy dramat, który zdobył NIKE w czternastoletniej historii tej prestiżowej nagrody literackiej.

Wcześniej tylko raz w finale znalazła się sztuka teatralna - była to "Kartoteka rozrzucona" Tadeusza Różewicza, nominowana w 1998 roku. Tadeusz Słobodzianek odebrał statuetkę projektu prof. Gustawa Zemły i ufundowany przez "Gazetę Wyborczą" i Fundację Agory czek na 100 tys. zł.

Akcja "Naszej klasy" osnuta jest wokół pogromu w Jedwabnem w 1941 roku. Opowiada o uczniach i uczennicach jednej klasy szkoły powszechnej, Polakach i Żydach z małego miasteczka na wschodzie Polski. Słobodzianek przedstawia ich losy od lat 20. ubiegłego wieku aż po współczesność. Razem uczą się, bawią, wchodzą w dorosłość, aby podczas wojny stać się dla siebie katami i ofiarami.

Nagradzamy za sposób, w jaki o tym mówi

"Nagradzamy Tadeusza Słobodzianka nie za odwagę podjęcia trudnego tematu, w którym zbrodnia rozkłada się na tych, którzy ją popełnili, ale i na tych, którzy byli świadkami, na tych, którzy widzieli i milczeli, i na tych, którzy nie chcieli widzieć, wiedzieć i pamiętać. Nagradzamy go za sposób, w jaki o tym mówi, za formę dramatu, który w sposób wstrząsająco prosty, a jednocześnie niesłychanie przemyślany, kreśli historię katów i ofiar, morderców i mordowanych" - powiedziała w laudacji przewodnicząca jury prof. Grażyna Borkowska.

Kim jest laureat

Słobodzianek ma 55 lat, urodził się w Jenisejsku na Syberii, gdzie poznali się jego rodzice zesłani podczas okupacji sowieckiej za działalność w AK. Po powrocie do kraju mieszkał w Białymstoku. Studiował teatrologię na Uniwersytecie Jagiellońskim, w latach 70. pisał ostre recenzje teatralne w "Studencie" i "Polityce" pod pseudonimem Jan Koniecpolski, później pracował jako kierownik literacki i reżyser w teatrach w Łodzi, Poznaniu, Białymstoku i Warszawie.

Jako dramatopisarz debiutował w 1980 roku sztuką dla teatru lalkowego "Historia o żebraku i osiołku". Jego dramaty zanurzone są w mitologii polsko-białoruskiego pogranicza, najważniejsze to "Prorok Ilja", "Car Mikołaj" i napisany wspólnie z Piotrem Tomaszukiem "Turlajgroszek".

Materiały do "Naszej klasy" Słobodzianek zaczął zbierać jeszcze w 2001 roku, zaraz po ujawnieniu prawdy o pogromie w Jedwabnym. Inspirację czerpał m.in. z książki Jana Tomasza Grossa "Sąsiedzi" i filmu Agnieszki Arnold pod tym samym tytułem, a także z książki Anny Bikont "My z Jedwabnego". Sztuka gotowa była w 2008 roku, jej światowa premiera odbyła się rok później w The National Theatre w Londynie. Polska publiczność będzie mogła ją zobaczyć w październiku w warszawskim Teatrze na Woli, gdzie zrealizuje ją słowacki reżyser Ondrej Spišák.