Artykuły

W Teatrze Dramatycznym trwają próby spektaklu "Plac: Apokalipsa". Grecki reżyser Michael Marmarinos sięga po "Małą Apokalipsę" Tadeusza Konwickiego i "Państwo" Platona. Inspiruje go też nasz plac Defilad.

Premiera "Placu: Apokalipsa" odbędzie się w najbliższy piątek na otwarcie drugiej edycji Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego "Warszawa Centralna". W roli Bohatera zobaczymy Adama Ferencego.

Rozmowa z Adamem Ferencym

Izabela Szymańska: Sięgacie po "Małą Apokalipsę" Konwickiego i "Państwo" Platona. Jednocześnie opowiadając też o placu Defilad. Ryzykowne połączenie.

Adam Ferency: To, że opieramy się na "Państwie" Platona, na pewno brzmi mocno. A jednocześnie w scenariuszu nie ma fragmentów z tej książki. Platon pojawia się tu w tym sensie, że badamy PAMIĘĆ. Zastanawiamy się, jak funkcjonuje pamięć, jakie ma znaczenie dla kultury i jej rozwoju, ale też indywidualnego losu. Mieliśmy wiele prób-improwizacji na temat pamięci tamtych czasów. A te nasze improwizacje były nagrywane i na ich podstawie powstał scenariusz spektaklu.

Bazą jest "Mała Apokalipsa". Próbujemy przeczytać ją dzisiaj, próbujemy przypomnieć sobie, co pamiętamy z pierwszej lektury i co pamiętamy z końca lat 70. Okazuje się, że książka Konwickiego w naszych wspomnieniach kojarzy się przede wszystkim ze stanem wojennym. Ona antycypuje tę szarą Warszawę, miasto palących się koksowników.

Rozliczenie z PRL-em?

- Nie sposób, dotykając Konwickiego, a szczególnie "Małej Apokalipsy", nie rozważać czasu PRL-u. Oczywiście to nie jest pisarz społeczny, zajmuje się indywidualnym losem, ale w konkretnych okolicznościach historycznych. Uważam, że teatr wcześniej czy później musi spenetrować ten czas. Może w teatrze jest trudniej? Niektórzy uważają, że nie istniało coś takiego jak PRL. To nie była Polska. To co było? Życie Bohatera z Konwickiego gdzie przebiegało?...

..."w Polsce, czyli nigdzie"?

- Tak, można by snuć takie teorie, tylko co z tego wynika? To było tu. Plac Defilad i Pałac, w którym teraz jesteśmy, stał w tym samym miejscu. Na całe szczęście plany zburzenia PKiN się nie udały, nie da się wymazać tych 45 lat.

A jakie pan ma pierwsze wspomnienia związane z placem Defilad?

- Dziś trudno mi rozdzielić, co jest moją własną pamięcią, a które wspomnienia nabyłem w międzyczasie. Pamiętam wiec Gomułki w 1956 roku. Ale jak się teraz nad tym zastanawiam, to wcale nie jestem pewien, czy tam byłem, czy to jest moje rzeczywiste wspomnienie, czy może jakaś konfabulacja, która powstała z czasem.

Tym razem plac Defilad miał stać się inspiracją dla greckiego reżysera. Jak rozmawia się wam z Grekiem o PRL-u?

- Michaela najwyraźniej ciągnie do Polski, we Wrocławiu robił spektakl inspirowany twórczością Wyspiańskiego - "Akropolis. Rekonstrukcja". To człowiek cierpliwy, uważny, empatyczny, w związku z tym jest wsłuchany w to, co dochodzi do niego ze sceny. Jest w pozytywnym sensie słowa: wygodny. Już słyszę, jak się wszyscy burzą, bo jak wygodny, to do niczego, musi być kostropaty i paskudny, to wtedy dopiero jest sztuka. Otóż ja uważam, że nie. Argumenty każdej ze stron nie są przez drugą lekceważone, więc praca z Michaelem jest ciekawa i może okazać się głęboka. Ale tego nie wiem - zawsze jak się mówi o próbach, wydaje się nam, że głęboko rozmyślamy, rozważamy. Najważniejsze, ile z tego przedostanie się do widza.

Teatr Dramatyczny "Plac: Apokalipsa" na podstawie "Małej Apokalipsy" Tadeusza Konwickiego i "Państwa" Platona. Scenariusz: Michael Marmarinos i Dorota Sajewska, reżyseria: Michael Marmarinos, scenografia: Dominika Skaza, muzyka: Piotr Dziubek, wideo: Michael Marmarinos i Rafał Leszczyński, światło: Wojciech Puś. Występują m.in: Waldemar Barwiński, Stanisław Brejdygant, Joanna Drozda, Adam Ferency, Marta Gajko, Andrzej Konopka, Sandra Korzeniak, Henryk Niebudek, Miłogost Reczek, Agnieszka Roszkowska oraz Mariusz Benoit i Krzysztof Dracz. Premiera w piątek 15 października na Dużej Scenie w ramach Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Warszawa Centralna 2010 "Migracje".