Artykuły

Podkomisję nadzwyczajną do rozpatrzenia rządowego projektu noweli ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej powołano podczas czwartkowego posiedzenia sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu. Jej przewodniczącym został Jerzy Fedorowicz (PO).

Projekt noweli od miesięcy budzi w środowisku artystycznym kontrowersje. "Zamiast zapowiadanej deregulacji, w projekcie rządowym proponuje się rozszerzenie i uszczegółowienie ustawowej regulacji działalności kulturalnej. Dodatkowe, restrykcyjne przepisy, dyskryminujące aktorów i innych artystów. Nowe, biurokratyczne ograniczenia działalności artystycznych instytucji kultury. Pogarszające warunki pracy, bytu, życia aktorów i artystów wykonawców pozostałych zawodów i specjalności twórczych" - czytamy w dokumencie Związku Artystów Scen Polskich, podpisanym przez jego prezesa Olgierda Łukaszewicza, umieszczonym na stronie internetowej związku.

W projekcie noweli mowa jest m.in. o wprowadzeniu nowego modelu umów o pracę. Podstawową formą zatrudnienia (m.in. aktorów w teatrach i muzyków w filharmoniach) ma być tzw. umowa sezonowa. Będą to umowy zawierane na czas określony - od jednego do pięciu sezonów. Artyści legitymujący się 15-letnim stażem pracy na podstawie sezonowych umów artystycznych będą mieli po tym okresie prawo do zawarcia umowy na czas nieokreślony. Część artystów niepokoi się o stabilność swego zatrudnienia.

Zgodnie z projektem nowelizacji, ma też obowiązywać zakaz prowadzenia przez artystę działalności na rzecz innych podmiotów bez zgody pracodawcy. Może to dotyczyć np. aktora zatrudnionego na etacie w teatrze, a jednocześnie zamierzającego występować w filmie, w reklamie, serialu telewizyjnym itp., albo muzyka zatrudnionego w filharmonii na etacie i podejmującego dodatkową pracę. Pracodawca - czyli dyrektor teatru lub filharmonii - może taką zgodę uzależnić od uzyskania rekompensaty od podmiotu, na rzecz którego pracownik artystyczny będzie świadczył pracę, jeśli poniesie przez to rzeczywiste koszta (np. kosztów odwołania spektaklu, koncertu, kosztów dodatkowych prób i wprowadzenia na zastępstwo nowego wykonawcy).

"Zdecydowanie odrzucamy wprowadzenie ustawowego zakazu pracy aktorów i pozostałych artystów wykonawców poza macierzystymi teatrami i innymi artystycznymi instytucjami kultury bez zgody dyrektorów" - czytamy w stanowisku ZASP.

Podczas lutowej debaty w Sejmie minister kultury Bogdan Zdrojewski zapewniał, że będzie robił wszystko, aby ustawa, po doprecyzowaniu tego przepisu gwarantowała "swobodę funkcjonowania artystów". - Usiądziemy nad tym przepisem jeszcze raz i uwzględnimy inne propozycje (...), aby przepis ten nie dotyczył czasu wolnego artysty, zajęć, które nie kolidują z wykonywaniem zawodu - mówił szef resortu kultury.

Nowela zakłada również m.in. wprowadzenie ustawowego podziału na instytucje artystyczne (teatry, opery, operetki, filharmonie, zespoły pieśni i tańca, orkiestry) oraz inne instytucje kultury (muzea, biblioteki, domy kultury, galerie); nowością są też tzw. kontrakty dyrektorskie. Szefowie instytucji artystycznych mają być zatrudniani na czas określony - od 3 do 5 sezonów, a szefowie innych instytucji kultury (np. muzeów) do 7 lat. Ustawa wprowadza ponadto możliwość łączenia różnych form organizacyjnych instytucji kultury, np. teatru i galerii, orkiestry i ogniska muzycznego, a w szczególnych sytuacjach nawet teatru i domu kultury.