Artykuły

Plakat ze zdjęciem nagiej kobiety i podpisem "Nie-zła sztuka" ma reklamować jedną z imprez Bydgoskiego Kongresu Kultury. - To obleśne i seksistowskie - oburza się etyczka prof. Magdalena Środa.

Kobiece ciało pokazane na plakacie, tak jak w wielu komercyjnych reklamach, ma wabić klienta. W tym wypadku chodzi o to, żeby poprzez erotyczne skojarzenia zachęcić go do konsumowania sztuki. Naga kobieta z dopiskiem "Nie-zła sztuka" to pomysł na reklamę targów sztuki, które pod koniec miesiąca odbędą się w Hotelu pod Orłem. Organizują je m.in. artyści ze Związku Polskich Artystów Plastyków i Bydgoskiego Stowarzyszenia Artystycznego w ramach Bydgoskiego Kongresu Kultury.

Autorem plakatu jest Wiesław Karpusiewicz, a pomysłodawcą malarz i krytyk sztuki Witold Stanisław Kozak.

- Zależy nam na powiązaniu środowiska artystycznego z biznesem. Biznesmenom taki plakat na pewno się spodoba - uważa Kozak, który jest koordynatorem ds. środowiska plastycznego na kongresie. - To dobry pomysł, bo przyciąga uwagę. Chodziło mi o to, żeby hasło wraz z elementem wizualnym działało nie tylko na intelekt, ale też na wyobraźnię. To jest właśnie idealne połączenie tych dwóch elementów.

Kozak oczekuje, że koszty druku plakatu pokryje kongres. Ostateczna decyzja jeszcze nie zapadła. Twórcy kongresu wspólnie z Marzeną Matowską, dyrektor bydgoskiego Miejskiego Ośrodka Kultury, podejmą ją jeszcze w tym tygodniu.

Paweł Łysak, przewodniczący Bydgoskiego Kongresu Kultury, choć jak zaznacza, jest przeciwny każdej próbie cenzury, nie wypowiada się pochlebnie o wspólnym projekcie Karpusiewicza i Kozaka. - Twórcy mają prawo do niezależności. Jednak ten plakat jest bardzo kontrowersyjny. Po pierwsze - słaby graficznie. Po drugie - wyraźnie seksistowski. Zaproponowałem panu Kozakowi, żeby zamiast kobiety wstawili na plakat mężczyznę z dopiskiem "Niezła sztuka". Jeśli zależy mu na prowokacji, to lepsza droga.

Rafał Zimny, językoznawca z UKW, który specjalizuje się w tropieniu seksistowskich reklam także krytykuje plakat:

- Kontekst seksistowski jest tu wyraźny. To degradacja sztuki poprzez zasugerowanie możliwości jej pornograficznego odbioru. Hasło językowe "Nie-zła sztuka" jest dwuznaczne celowo, ale ten drugi sens jest zdecydowanie nieadekwatny do wydarzenia takiej rangi. Poza tym po prostu nie wypada w XXI wieku używać tego typu chwytów.

Prof. Magdalena Środa, filozofka i etyczka z Uniwersytetu Warszawskiego idzie jeszcze dalej. - Oto klasyczny polski, prostacki pomysł - mówi. - Wręcz obleśny. Niestety to nie pierwszy przypadek tak prymitywnej reklamy. Projektantom podobnych plakatów powinno się odebrać prawo do wykonywania zawodu. Panowie twórcy już zrozumieli, że nie można być homofobem, ale jeszcze widać nie dotarło do nich, że nie wolno też przedmiotowo traktować kobiet. Ja na imprezę organizowaną przez takich ignorantów, frustratów i prostaków bym nie poszła.

Koncepcja plakatu zbulwersowała też Annę Mackiewicz (SLD), radną i kandydatkę do senatu. - Nie jest to kreatywny pomysł, bo ostatnio co trzecia reklama jest okraszana nagim brzuchem albo biustem kobiety - mówi radna. - Gdyby pomysłodawca plakatu postanowił być mniej stereotypowy, to mam inną koncepcję. Niech sfotografuje swojego penisa z dopiskiem "twarda sztuka", albo... "twarda sztuczka".

***

KOMENTARZ

O tym, że seks jest dźwignią handlu przekonują marketingowcy na całym świecie. Nie myślałam jednak, że kiedykolwiek taki prymitywny i płytki chwyt zostanie zastosowany również przez artystów, by poprawić sprzedaż dzieł sztuki. Nie tędy droga. Sam pomysł i sposób wykonania plakatu odbierają wiarygodność organizatorom bydgoskich targów sztuki. Wstyd mi za nich. Mam nadzieję, że to tylko nieporozumienie. I że tego plakatu na budynku Hotelu pod Orłem nigdy nie zobaczymy. Gdyby jednak ten pomysł doczekał się realizacji, rzuciłby cień na cały kongres.